Apelidos compostos

Noticias de historia familiar
Responder
Avatar de Usuario
Milleiro
Super Foreiro
Super Foreiro
Mensajes: 1306
Registrado: 04 Nov 2001, 09:00
Ubicación: Galiza
Contactar:

Apelidos compostos

Mensaje por Milleiro »

Ola a todos,
Queria plantexarvos un tema que penso é interesante más non teño datos de abondo para facer unha valoración medianamente séria.
Está claro que os apelidos galegos sufriron atentados importantes ao longo da sua história, non só o digo pola desgaleguización senon tamén pola posíbel castración que ao meu xuizo poido acontecer na nosa patronímia.
Así nunha relación de 40 indivíduos pertencentes ao Grémio de Mareantes de Redondela, realizada en 1630, aparecen os seguintes apelidos compostos: Lopez Dessa, Fernandez Varrosso, Fernandez Demalga, Fernandez Ricon, Rodriguez Condado, Rodriguez Camarada, Fernandez Molares e Fernandez Choupa.
Ao meu entender, o feito de atopar dous apelidos obedece a unha identificación da família á que pertencen estas persoas, debido ao uso de apelidos moi usuais. Así con todo, o apelido Rodriguez Camarada é transmitido de xeración en xeración até o século XIX, onde a partires de 1819 non aparecen persoas con este apelido composto, cando menos, eu non teño constáncia. Do apelido Fernandez Choupa, ainda se menciona a unha persoa no censo de Ensenada de 1752 no referente ao Grémio da Mar de Redondela. Más descoñezo se é pola extinción da liñaxe ou por unha imposición por parte do poder estabelecido o facto de perder este segundo apelido.
Outra liñaxe mariñeira de Redondela son os Rodríguez da Cal, que teño documentada en 1643, 1694 e 1752.
Pola escasa documentación que posuo, algúns destes apelidos tiñan un periodo de vida curto, dunha ou duas xeracións xa que logo os Fernandez, Rodríguez, Garcia, Alvarez...herdaban como segundo apelido o materno e non o 2º do pai. O uso dun 2º apelido obedecia, coido, pola coincidéncia do nome e do apelido entre duas persoas, e para diferenciá-las a un deles engadiase-lle o segundo apelido. Isto facia que na xeración seguinte este desaparecera.
En Irixoa, un pouco máis afastado de Redondela, atopo-me que na miña ascendéncia aparecen 3 xeracións seguidas co apelido Rodríguez Ruzo, todas elas son do século XIX. Mágoa de non proseguir o estudo xenealóxico para coñecer máis pormenorizadamente a antiguedade do uso deste apelido composto.
Hoxe en dia, o uso do apelido composto obedece a vários motivos como son ser descendentes dunha persoa ilustre, por exemplo: Paz-Andrade e Garcia-Sabell, ou a unha moda existente sobre todo nunha clase social ou política e que roza, ás veces, certa pedanteria.
O uso do apelido composto en Galiza, polo que eu vexo, non ten que ver con ser membro dunha família nobre ou fidalga, senon que a meirande parte pertence ás distintas clases populares do noso país: mariñeiros e labregos fundamentalmente.
Gostaria coñecer as vosas impresións ao respeto, así como saber doutros casos onde o apelido composto dunha família de clase proletária fose conservado durante xeracións e por último coñecer as causas da desaparición do 2º apelido, razóns polas cais quedo gratamente agradecido de antemán.
Avatar de Usuario
Trapa
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 122
Registrado: 14 Nov 2002, 09:00
Contactar:

Apelidos compostos

Mensaje por Trapa »

¡Hola Milleiro!
Te mando una relación de apellidos compuestos y (que yo sepa) del estado llano.
Pertenecientes a mi familia:
FERNÁNDEZ VENTURA. Tengo datos de los siglos XVIII-XIX, se quedó reducido a Fernández. Eran labradores. Santa María de Mera (Ortigueira).
ARES MONTENEGRO.Datos de los siglos XVIII-XIX, en mi familia desapareció por ser un apellido por línea materna. Eran labradores. Santa María de Mera.
FERNÁNDEZ DE LUHÍA. Datos desde finales del siglo XVI-XIX. En algún caso quedó reducido a Fernández y en otros a Luhía. Eran labradores. Santa María de Mera.
RODRÍGUEZ DE ANSÓ. Datos desde finales del siglo XVII-XIX. Se mantuvo como apellido el segundo: Ansó. Manuel Rodríguez de Ansó fue uno de los últimos hospitaleros del desaparecido convento-hospital de peregrinos situado en el puente de Pontedeume.
BRANDEIRA DE PIAMONTE. Datos de los siglos XVII-XVIII. Desapareció el segundo apellido. Eran mujeres de marineros. Pontedume.

RELACIÓN DE APELLIDOS EN LA PARROQUIA DE SANTIAGO DE PONTEDEUME. SEGÚN EL CATASTRO DE LA ENSENADA (Revista Cátedra). Creo que estos son los que corresponden al estado llano.

*Mercaderes y tenderos
Fernández de Loredo
*Maestros
López de Castro
*Sastres
Rodríguez da Calle/ Rodríguez de Guilanda/Rodríguez Valcárcel
*Carpinteros y toneleros
Freire de Celada/ Díaz y Fustes/ López de Padín
*Zapateros y curtidores
López Saavedra
*Canteros
García de Castro
*Labradores
de Tejada Villa Real/ García del Villar/ Ares de Vilacoba
*Jornaleros
Pérez da Veiga/ López y Saavedra
*Marineros
Vázquez Cuello/ Ventura de Lago
*Viudas y solteras del estado llano
Díaz de Castro

Un saludo. Carola.
 
Avatar de Usuario
Per
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 448
Registrado: 03 Dic 2002, 09:00
Ubicación: Lugo

Apelidos compostos

Mensaje por Per »

Hola a Todos:
Sobor dos apelidos compostos, hay diversas expricacións, así mesmo como a perteñenza ou non a clases humildes. Primeiramente a fidalguia non é unha clase social homoxenea revisando os distintos padrons, atoparemos: labradores, Xornaleiros, ferreiros, xastres, etc. perteñecentes o estamento fidalgo. sin ir mais lonxe, direi que na miña xenealoxia teño exenplos como o de miña bisaboa Dª Josefa Alvarez de Puga é rodriguez de Castro, seus antergos foron señores xurisdiccionais, é seu paí nobre polos catro costaos, poñia nas documentacions oficiais que era XORNALEIRO. Meu bisabo materno, apelidado Gayoso Montenegro é Barreiro, era Labrador nos documentos é a sua filla, miña aboa, que non sabía ler nin escribir, vendia nas feiras, sendo todos iles parentes cercanos de moitas casas coronadas da Galicia. Tamen é pola contra algún apelido de muy nobre ascendencia non é composto, así teño na miña propia linaxe: Ulloa, descendentes directos dos Señores de Pambre, Seixas, iden de San Paio de Narla, dos que poido dar unha compreta relación de descendentes Labradores, Xastres Xornaleiros e hasta que Pobres de solemnidade. Outra expricación que podo dar é que os apelidos compostos, po-lo que atinxe a miña linaxe, desapareceron (como dicia meu tatarabó paterno, médico de Profesión) pola-sua Lonxitude . Un Saudo.
Avatar de Usuario
Trapa
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 122
Registrado: 14 Nov 2002, 09:00
Contactar:

Apelidos compostos

Mensaje por Trapa »

Per, yo también creo que el motivo de su desaparición fue que eran demasiado largos. No obstante, respecto a los datos del Catastro de la Ensenada, los hidalgos aparecen por su lado sin tener en cuenta su oficio. Carola.
 
Avatar de Usuario
Per
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 448
Registrado: 03 Dic 2002, 09:00
Ubicación: Lugo

Apelidos compostos

Mensaje por Per »

Hola Carola, en el catastro de la ensenada, y a modo de ejemplo te transcribo un fragmento de uno de mis trabajos recientemente publicados donde un hidalgo, ejerce el oficio de colono de una propiedad, y no es el único:
CASA PEDREGUEIRA.
No lugar de Fontesnovas, pertenecente á ferigresía de Sto Estebo de Benade, e mui perto do Rego de Gundín, alzase esta mansión señorial, da que no Catastro do Marqués da Ensenada se nos dí: “Casa de un alto en el lugar de Fontesnobas, de 6 varas de frente y 15 de Fondo, otra terrena al mismo sitio de 6 varas de frente y 4 de fondo. Engadindosenos: Estos bienes son de foro y pertenecen al dominio de D.Vicente María de Prado que percive del colono 46 ferrados de centeno y 4 capones”.
Noutro lugar do debandito Catastro, atopamos o nome do colono, quen asimesmo figura como fidalgo na relación : “D. Lorenzo da Fraga y Aguiar, Mayor de los 40 años, casado". y de estos casos te podría citar unos cuantos mas. Las condiciones sociales de la sociedad anterior a los decretos de nueva planta, es un caso a parte y con multitud de matizaciones, que precisan de un estudio muy exaustivo, primero en cuestiones de territorialidad, no es lo mismo la Galicia Norte que la Sur, tampoco es lo mismo las sociedades del Atlantico que las del Cantabrico, y por supuesto las comunidades de la montaña lucense, donde la nobleza alcanza al 30% de la población. Asimismo te citaré una genealogia que estoy en la actualidad estudiando, con motivo de la aparición de unas pinturas murales en una iglesia de las riberas del Miño. entre los motivos representados, aparece un escudo de armas que nos situa a Ares de Pallares, y a su mujer, una Bervetoros, como unos de los principales exponentes nobiliarios de la época de las pinturas (S.XVI). A esta fámilia perteneció el clerio Alonso López de Pallares, que fué el reconstructor de diversas iglesias por esta zona, colocando en ellas su escudo de armas; en premio a todo ello recibió el lugar de Arriba do Pacio de Fixós, en Foro de Agradecimiento de manos del Sr. Obispo de Lugo. Pues Bien, sus descendientes, de apellido López de Pallares, compuesto, fueron tenidos por nobles, hasta que por la dejadez que no por la falta de capital pasaron al estamento de labradores y hasta de jornaleros, jornaleros muy curiosos pues una de las casas mas importantes de Santa Marta, les pagaba renta foral, y era casa que consta como de hidalgos. Asimismo era del estado de "Jornalero" uno de los mayores capitalistas de la ciudad de Lugo de principios del XX, El abandono del segundo, tercer o cuarto apellido, que los había, fué debido a un motivo PRACTICO, recuperandose en la actualidad en algunos casos para recuerdo de algún fámiliar ya sea por snobismo o por mero y simple afecto, que yo en las cosas personales de cada uno no me meto. Como dato complementario para comprender la realidad social es importante ademas del Catastro de la Ensenada, cotejar los distintos padrones y comparar ambos, pero sin obviar la visita a los solares estudiados. En la actualidad, un grupo de personas, trabajamos en la provincia de Lugo en un proyecto para recopilar las fámilias hidalgas y sus relaciones de parentesco. Por lo que llevamos estudiado, su incidencia en la sociedad familiar es mucho mas alta de lo que pueda parecer, pudiendose alcanzar cotas que ronden tranquilamente el 70% de las fámilias que puedan tener un antecedente noble documentado. Un Saludo
Avatar de Usuario
MIGUELANGEL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 260
Registrado: 02 Feb 2003, 09:00
Ubicación: Ferrol

Apelidos compostos

Mensaje por MIGUELANGEL »

Hola a todos-as
en lo referente a ortigueira zona de devesos me encontre con una partida en la que habia un nombre compuesto y que despues por la razon que fuese se convirtio en Fernández año de 1774 coincido con la tesis de Carola sin descartar todas las demas pues algun motivo tuvo que haber.
Un saludo
Miguel Angel
Avatar de Usuario
Trapa
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 122
Registrado: 14 Nov 2002, 09:00
Contactar:

Apelidos compostos

Mensaje por Trapa »

Per, ya sé que hidalgo no significaba ser rico y pechero pobre, por suerte, y que los del estado llano podían ser descendientes de nobles. Solo hay que pensar en el número de antepasados que tenemos en un período de tiempo como son doscientos años, es más probable que tengas alguno noble que ninguno. Cité el Catastro, como ejemplo, porque diferenciaba los dos estamentos en un determinado momento, por supuesto que alguno de los marineros o jornaleros podía proceder de nobles, pero no estoy por la labor de mirarles a todos la cuna...me falta tiempo, no interés.
¡Por cierto! el trabajo que estás realizando en Lugo me parece muy interesante y, si no te importa, algún día me gustaría preguntarte algo sobre el tema.
Un saludo. Carola.
 
Martí Garcia-Ripoll

Re: Apelidos compostos

Mensaje por Martí Garcia-Ripoll »

Hola,
Sou catalan e o meu apelido composto procede de un pueblín de Murcia, chamado Cehegin.
Estudiamos a genealoxia e o primeiro da saga parece que era un señor burgués que un dia comenzou a firmar colo apelido do pai e o segundo da nai a principios do seculo XVIII. Ele e a sua muller morreron xovens e con poucas semanas de diferencia. ¿Acaso una epidemia?

O resto dos Garcia-Ripoll son sastres, curas, barbeiros. comerciantes, mandadeiros, camareiros, mestres, segredarias, médicos, eletrónicos, biólogos, filólogos, empregados de banca, etc. O sea xente mui normal, que coñeceu a emigracion a Madrid e Barcelona. Nos non temos ne duques, ne condes, ne marqueses...

Perdon polo meu galego, que estudiei fa 25 anos.
José Luis

Re: Apelidos compostos

Mensaje por José Luis »

Me gustaría ponerme en contacto con vosotros, ya que pertenezco a la familia de la casa de Fidalgo de Fontesnovas en Benade.
Per escribió:Hola Carola, en el catastro de la ensenada, y a modo de ejemplo te transcribo un fragmento de uno de mis trabajos recientemente publicados donde un hidalgo, ejerce el oficio de colono de una propiedad, y no es el único:

CASA PEDREGUEIRA.

No lugar de Fontesnovas, pertenecente á ferigresía de Sto Estebo de Benade, e mui perto do Rego de Gundín, alzase esta mansión señorial, da que no Catastro do Marqués da Ensenada se nos dí: “Casa de un alto en el lugar de Fontesnobas, de 6 varas de frente y 15 de Fondo, otra terrena al mismo sitio de 6 varas de frente y 4 de fondo. Engadindosenos: Estos bienes son de foro y pertenecen al dominio de D.Vicente María de Prado que percive del colono 46 ferrados de centeno y 4 capones”.

Noutro lugar do debandito Catastro, atopamos o nome do colono, quen asimesmo figura como fidalgo na relación : “D. Lorenzo da Fraga y Aguiar, Mayor de los 40 años, casado". y de estos casos te podría citar unos cuantos mas. Las condiciones sociales de la sociedad anterior a los decretos de nueva planta, es un caso a parte y con multitud de matizaciones, que precisan de un estudio muy exaustivo, primero en cuestiones de territorialidad, no es lo mismo la Galicia Norte que la Sur, tampoco es lo mismo las sociedades del Atlantico que las del Cantabrico, y por supuesto las comunidades de la montaña lucense, donde la nobleza alcanza al 30% de la población. Asimismo te citaré una genealogia que estoy en la actualidad estudiando, con motivo de la aparición de unas pinturas murales en una iglesia de las riberas del Miño. entre los motivos representados, aparece un escudo de armas que nos situa a Ares de Pallares, y a su mujer, una Bervetoros, como unos de los principales exponentes nobiliarios de la época de las pinturas (S.XVI). A esta fámilia perteneció el clerio Alonso López de Pallares, que fué el reconstructor de diversas iglesias por esta zona, colocando en ellas su escudo de armas; en premio a todo ello recibió el lugar de Arriba do Pacio de Fixós, en Foro de Agradecimiento de manos del Sr. Obispo de Lugo. Pues Bien, sus descendientes, de apellido López de Pallares, compuesto, fueron tenidos por nobles, hasta que por la dejadez que no por la falta de capital pasaron al estamento de labradores y hasta de jornaleros, jornaleros muy curiosos pues una de las casas mas importantes de Santa Marta, les pagaba renta foral, y era casa que consta como de hidalgos. Asimismo era del estado de "Jornalero" uno de los mayores capitalistas de la ciudad de Lugo de principios del XX, El abandono del segundo, tercer o cuarto apellido, que los había, fué debido a un motivo PRACTICO, recuperandose en la actualidad en algunos casos para recuerdo de algún fámiliar ya sea por snobismo o por mero y simple afecto, que yo en las cosas personales de cada uno no me meto. Como dato complementario para comprender la realidad social es importante ademas del Catastro de la Ensenada, cotejar los distintos padrones y comparar ambos, pero sin obviar la visita a los solares estudiados. En la actualidad, un grupo de personas, trabajamos en la provincia de Lugo en un proyecto para recopilar las fámilias hidalgas y sus relaciones de parentesco. Por lo que llevamos estudiado, su incidencia en la sociedad familiar es mucho mas alta de lo que pueda parecer, pudiendose alcanzar cotas que ronden tranquilamente el 70% de las fámilias que puedan tener un antecedente noble documentado. Un Saludo
Amaense

apelidos compostos

Mensaje por Amaense »

En canto os apelidos compostos, polas miñas propias investigacións, tendo a confirmar os pareceres de todos os que interviron no foro; pero o mesmo tempo apuntar algunhas cousas que se van sabendo.
Os apelidos compostos modificanse no curso do tempo e simplificanse cando desaparecen os motivos que os crearon, como apunta Milleiro. Nos s XVII e XVIII nas parroquias dos actuais concellos de Carral e Cerceda, as fillas de un matrimonio herdaban dos apelidos, os da nai, e os fillos outros dous do pai, invariablemente; pero a regla non era fixa, en outros casos no mesmo lugar e tempo os fillos herdaban o primeiro do pai e o primeiro da nai, como hoxe, e as fillas o primeiro da nai e a continuación o primeiro do pai. De este modo as fillas herdaban as sua liña materna e os fillos a sua paterna, non habendo correspondecia de apelidos entre irmans de distinto sexo. Noutros casos o apelido do pai supoñiase máis importante que o da nai, pero en ese caso iba o final. Un exemplo e un ascendente meu que naceu a mediados do s. XVII: D Juan Gomez Barreiro, fillo de D Juan Barreiro e Maria Gomez, este Juan Gomez Barreiro foi parroco rector e non tibo descendecia, pero seu irman José Gomez Barreiro casouse con D Francisca de Castrigo. Pois ben, esta Francisca no rexistro parroquial non utiliza máis que o primeiro apelido, pero en realidade chamabase en outros documentos: D Francisca de Castrigo Sanmamed Gomez Ortiz Pardiñas Villardefrancos; e seus pais D Gregorio Castrigo Sanmamed e Dª Maria Gomez Ortiz Pardiñas Villardefrancos non utilizaron máis que o seu primeiro apelido. Pois ben os fillos e sucesores de Jose Gomez Barreiro e Francisca de Castrigo utilizaron o apelido Barreiro. En este caso o apelido Barreiro era o apelativo a Casa raiz de onde saira esta liña, e a sua permanencia incluso atraves de liñas maternas debeuse a Patronatos legos que poseia esta familia, estinguindose o apelido apartires do s. XIX.
Tamen é certo que polo grande numero de ascendentes, sempre se encontran nobles nas xenealoxias. A este respecto hai que ter en conta que ser nobre non era máis que un cumulo de coincidencias sociais e economicas gañadas por unha familia nun determinado momento que despois podianse perder e acabar na ruina, igual que pasa hoxe. Por exemplo a principios do s. XV os Moscosos non eran mais que pobres fidalgos na terra de Santiago, pero no XVI ostentaban un dos máis poderos Condados de Galicia, e a finais do s. XIX vironse obrigados a vender todas as suas propiedades en Galicia por bacarota. Outro exemplo son os burgeses e artesans de Compostela no s. XIV que por acumulo de riquezas alcanzaron a emparentar con nobles castelans e a frecuentar a Corte.
Avatar de Usuario
lamigueiro
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 344
Registrado: 30 Oct 2001, 09:00
Ubicación: Ferrol
Contactar:

Apelidos compostos

Mensaje por lamigueiro »

Eu tamén quixera facer a miña aportación a íste debate. A meirande parte dos apelidos compostos que eu teño atopado, na documentación que teño estudado da familia Piñón e Lamigueiro entre 1500 e 1700; non son tales.

Entre 1500 e 1600 temos a:

Juan do Piñon da Viladesuso,
Pedro de Piñón das Enchousas,
Pedro de Piñón das Felgosas,
Juan de Piñón de Domende,
Pedro de Piñón da Torre,
Pedro de Piñón do Formigueiro,

Evidentemente fan referencia todos e así o teño constatado, a diferentes casais que levaron en foro ou propiedade. Moitos deles transmitiron o casal ós seus fillos, o mesmo tempo que o apelido, polo que seguiríano transmitindo de forma conxunta por dous ou tres xeneracións como máximo. Cando da familia cambiaba de casal o remate do apelido facíano par del. Íste e un exemplo de apelidos compostos xunguidos a propiedade da terra.

Tamén quixera decir que non estou moi de acordo entre facer diferencias entre os apelidos de labregos e dos fidalgos; polo menos falando das terras de Cedeira, Labacengos e Trasancos. Fidalgos de sangre eran todos ainda que non tiveran recoñecida a súa "calidade" pola facenda "pública", así o tiñan recoñecido polos foron antigos otorgados por Alfonso XI e que no boletín n3 do Asociación de Nobiliaria y Heráldica de Galicia, aparece como "información de interese para a a povoación de Ferrol", dando conta de tal privilexo. A meirande parte dos que son considerados labregos en 1600 subindo un par de xeneracións atopas que: Juan de Piñón da Viladesuso, aparece en 1578 pleiteando coa xustiza do coto de Malados polos dereitos dos seus sobriños orfos pola explotación e cría de bestas nos montes de Cerdido. No documento, tres veces nos seis folios do pleito o tratamento que recibe Juan é de "El muy noble Señor Don Juan de Piñón". A semana pasada tiven acceso os foros da encomenda de Portomarín en Regoa e Teixido. Na maioría dos casais atopas "labregos", apelidados Diaz de Robles, Fernandez de Puentas, da Dorna, Alfeirán, Pita, etc. Só dicir que os Díaz de Robles son descendentes directos da casa de Andrade, a través do Capitan don Gonzalo Díaz de Santamarta, que foi o proxenitor dos Díaz de Robles, Díaz de Andrade, Díaz de Santamarta, Díaz de Galdo, etc. A onde quero chegar é que o acceso a propiedade da terra, foi sempre un privilexo dos vástagos da fidalguía e nobleza, que eran os que podían estar "homologados" para asinar un contrato de foro fronte a igrexa.

O pai de Juan de Piñon da Viladesuso, chamado Gonzalo do Piñón, asinou un foro en 1541 có comendador de Portomarín pola mitade do casal de Luaces. No contrato faise expresa mención de que Gonzalo comprometíase a mantener o casal recibido en perfectas condicións de explotación agropecuaria. A miña conclusión é que ser labrego en torno a 1500 non quitaba "nobleza", algo que reñe con a bibliografía "Oficial" castelán que chegou a nós, que entende que: O fidalgo non podía traballar coas súas máns. Para mín polo menos en Galiza, ísto é un mito.
Lamigueiro ©
chelo

Re: Apelidos compostos

Mensaje por chelo »

Eu son de Benade, preto de Fontesnovas, ¿que queres saber?


José Luis escribió:Me gustaría ponerme en contacto con vosotros, ya que pertenezco a la familia de la casa de Fidalgo de Fontesnovas en Benade.
Per escribió:Hola Carola, en el catastro de la ensenada, y a modo de ejemplo te transcribo un fragmento de uno de mis trabajos recientemente publicados donde un hidalgo, ejerce el oficio de colono de una propiedad, y no es el único:

CASA PEDREGUEIRA.

No lugar de Fontesnovas, pertenecente á ferigresía de Sto Estebo de Benade, e mui perto do Rego de Gundín, alzase esta mansión señorial, da que no Catastro do Marqués da Ensenada se nos dí: “Casa de un alto en el lugar de Fontesnobas, de 6 varas de frente y 15 de Fondo, otra terrena al mismo sitio de 6 varas de frente y 4 de fondo. Engadindosenos: Estos bienes son de foro y pertenecen al dominio de D.Vicente María de Prado que percive del colono 46 ferrados de centeno y 4 capones”.

Noutro lugar do debandito Catastro, atopamos o nome do colono, quen asimesmo figura como fidalgo na relación : “D. Lorenzo da Fraga y Aguiar, Mayor de los 40 años, casado". y de estos casos te podría citar unos cuantos mas. Las condiciones sociales de la sociedad anterior a los decretos de nueva planta, es un caso a parte y con multitud de matizaciones, que precisan de un estudio muy exaustivo, primero en cuestiones de territorialidad, no es lo mismo la Galicia Norte que la Sur, tampoco es lo mismo las sociedades del Atlantico que las del Cantabrico, y por supuesto las comunidades de la montaña lucense, donde la nobleza alcanza al 30% de la población. Asimismo te citaré una genealogia que estoy en la actualidad estudiando, con motivo de la aparición de unas pinturas murales en una iglesia de las riberas del Miño. entre los motivos representados, aparece un escudo de armas que nos situa a Ares de Pallares, y a su mujer, una Bervetoros, como unos de los principales exponentes nobiliarios de la época de las pinturas (S.XVI). A esta fámilia perteneció el clerio Alonso López de Pallares, que fué el reconstructor de diversas iglesias por esta zona, colocando en ellas su escudo de armas; en premio a todo ello recibió el lugar de Arriba do Pacio de Fixós, en Foro de Agradecimiento de manos del Sr. Obispo de Lugo. Pues Bien, sus descendientes, de apellido López de Pallares, compuesto, fueron tenidos por nobles, hasta que por la dejadez que no por la falta de capital pasaron al estamento de labradores y hasta de jornaleros, jornaleros muy curiosos pues una de las casas mas importantes de Santa Marta, les pagaba renta foral, y era casa que consta como de hidalgos. Asimismo era del estado de "Jornalero" uno de los mayores capitalistas de la ciudad de Lugo de principios del XX, El abandono del segundo, tercer o cuarto apellido, que los había, fué debido a un motivo PRACTICO, recuperandose en la actualidad en algunos casos para recuerdo de algún fámiliar ya sea por snobismo o por mero y simple afecto, que yo en las cosas personales de cada uno no me meto. Como dato complementario para comprender la realidad social es importante ademas del Catastro de la Ensenada, cotejar los distintos padrones y comparar ambos, pero sin obviar la visita a los solares estudiados. En la actualidad, un grupo de personas, trabajamos en la provincia de Lugo en un proyecto para recopilar las fámilias hidalgas y sus relaciones de parentesco. Por lo que llevamos estudiado, su incidencia en la sociedad familiar es mucho mas alta de lo que pueda parecer, pudiendose alcanzar cotas que ronden tranquilamente el 70% de las fámilias que puedan tener un antecedente noble documentado. Un Saludo
José Luis

Re: Apelidos compostos

Mensaje por José Luis »

Como podes ver polo que fala esta xente, foi na casa de Pedregueira donde houbo un fidalgo, pero as miñas pequenas investigacións me levan a pensar que foi na casa de fidalgo de Fontesnovas (ademáis do propio nome), o que non sei e si tiveron relación as duas casas. Si tes coñecemento do tema ou sabes quen pode telo deixame unha nota ou ben o correo electrónico.
chelo escribió:Eu son de Benade, preto de Fontesnovas, ¿que queres saber?


José Luis escribió:Me gustaría ponerme en contacto con vosotros, ya que pertenezco a la familia de la casa de Fidalgo de Fontesnovas en Benade.
Per escribió:Hola Carola, en el catastro de la ensenada, y a modo de ejemplo te transcribo un fragmento de uno de mis trabajos recientemente publicados donde un hidalgo, ejerce el oficio de colono de una propiedad, y no es el único:

CASA PEDREGUEIRA.

No lugar de Fontesnovas, pertenecente á ferigresía de Sto Estebo de Benade, e mui perto do Rego de Gundín, alzase esta mansión señorial, da que no Catastro do Marqués da Ensenada se nos dí: “Casa de un alto en el lugar de Fontesnobas, de 6 varas de frente y 15 de Fondo, otra terrena al mismo sitio de 6 varas de frente y 4 de fondo. Engadindosenos: Estos bienes son de foro y pertenecen al dominio de D.Vicente María de Prado que percive del colono 46 ferrados de centeno y 4 capones”.

Noutro lugar do debandito Catastro, atopamos o nome do colono, quen asimesmo figura como fidalgo na relación : “D. Lorenzo da Fraga y Aguiar, Mayor de los 40 años, casado". y de estos casos te podría citar unos cuantos mas. Las condiciones sociales de la sociedad anterior a los decretos de nueva planta, es un caso a parte y con multitud de matizaciones, que precisan de un estudio muy exaustivo, primero en cuestiones de territorialidad, no es lo mismo la Galicia Norte que la Sur, tampoco es lo mismo las sociedades del Atlantico que las del Cantabrico, y por supuesto las comunidades de la montaña lucense, donde la nobleza alcanza al 30% de la población. Asimismo te citaré una genealogia que estoy en la actualidad estudiando, con motivo de la aparición de unas pinturas murales en una iglesia de las riberas del Miño. entre los motivos representados, aparece un escudo de armas que nos situa a Ares de Pallares, y a su mujer, una Bervetoros, como unos de los principales exponentes nobiliarios de la época de las pinturas (S.XVI). A esta fámilia perteneció el clerio Alonso López de Pallares, que fué el reconstructor de diversas iglesias por esta zona, colocando en ellas su escudo de armas; en premio a todo ello recibió el lugar de Arriba do Pacio de Fixós, en Foro de Agradecimiento de manos del Sr. Obispo de Lugo. Pues Bien, sus descendientes, de apellido López de Pallares, compuesto, fueron tenidos por nobles, hasta que por la dejadez que no por la falta de capital pasaron al estamento de labradores y hasta de jornaleros, jornaleros muy curiosos pues una de las casas mas importantes de Santa Marta, les pagaba renta foral, y era casa que consta como de hidalgos. Asimismo era del estado de "Jornalero" uno de los mayores capitalistas de la ciudad de Lugo de principios del XX, El abandono del segundo, tercer o cuarto apellido, que los había, fué debido a un motivo PRACTICO, recuperandose en la actualidad en algunos casos para recuerdo de algún fámiliar ya sea por snobismo o por mero y simple afecto, que yo en las cosas personales de cada uno no me meto. Como dato complementario para comprender la realidad social es importante ademas del Catastro de la Ensenada, cotejar los distintos padrones y comparar ambos, pero sin obviar la visita a los solares estudiados. En la actualidad, un grupo de personas, trabajamos en la provincia de Lugo en un proyecto para recopilar las fámilias hidalgas y sus relaciones de parentesco. Por lo que llevamos estudiado, su incidencia en la sociedad familiar es mucho mas alta de lo que pueda parecer, pudiendose alcanzar cotas que ronden tranquilamente el 70% de las fámilias que puedan tener un antecedente noble documentado. Un Saludo
Avatar de Usuario
Per
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 448
Registrado: 03 Dic 2002, 09:00
Ubicación: Lugo

Casa de Benade.

Mensaje por Per »

Los datos aqui reseñados y que a día de hoy poseo, hablan de una casa blasonada en el lugar de Benade, de la cual he hecho mención en un articulo publicado en Lucensia sobre escudos en el concello de Lugo, pues bién, esta casa y bienes pertenecieron a los Prado de la Linea del canónigo de Lugo Gómez de Gayoso, señor del coto de Parada y después de Hombreiro, que con el tiempo daria lugar a los Marqueses de San Martín de Hombreiro (en su rama Principal), otras ramas de este linaje se estenderian por toda la geografia Provincial. Pero, y esto es el tema que creo que nos interesa, los bienes fueron dados en foro, a un colono ( que no tiene nada que ver con los escudos reseñados) y este según el mismo catastro de la Ensenada, pertenece al estado Noble, como hidalgo, caso repetido en el ambito territorial estudiado. No tengo otros datos que serían facilmente encontrados en el archivo parroquial (hoy Archivo diocesano).
Avatar de Usuario
Gens
Mozo
Mozo
Mensajes: 38
Registrado: 22 Mar 2008, 21:45

Mensaje por Gens »

Hola,

En relación con los apellidos compuestos, dejé un post sobre los Núñez Villamil de As Nogáis, os lo copio:

Hola,

A ver si me podéis ayudar con el árbol de los NUÑEZ VILLAMIL de As Nogáis (Lugo).

Veréis, existen 2 pleitos de Hidalguí­a en la Chancillerí­a de Valladolid:
Pleito de Pedro Antonio Núñez Villamil, vecino de Los Nogales, jurisdicción de Torés (Lugo) 1786
Pleito de Jacobo Núñez Villamil, vecino de Castiñeiras (una pedaní­a a unos 2 Km de As Nogáis), jurisdicción deTorés (Lugo) 1742
Por otro lado en el Catastro de la Ensenada (1752) en los datos relativos a la parroquia de Santa Mª Magdalena de As Nogáis, aparece como hidalgo notorio y dueño de la casa de Villamil D. Pedro Nuñez Villamil.
Por otro lado, en 1828, en el testamento de Dª Isabel Quiroga y Cepeda, manifestaba estar casada legí­timamente con D. José Núñez de Villamil, vecino de As Nogáis.

La casa - pazo de Villamil, continúa en pie en el pueblo de As Nogáis (es la más antigua del mismo) y es propiedad de los herederos de D. Manuel Villamil Lende, hijo de D. Secundino Villamil Méndez.

Siempre a pertenecido a la familia de los actuales propietarios, que han mantenido la lí­nea vincular. ¿Serí­a posible que Núñez Villamil fuese un apellido compuesto en origen y se hubiera simplificado a Villamil (nombre por el que se conoce, de siempre, la casa y la familia) en algún momento?

Os agradezco toda la información que me podáis dar

También aparece un tal Juan Núñez Villamil en el catastro de Ensenada perteneciente a la parroquia de San Andrés de As Nogáis (que sin embargo no existe en la relación de hidalgos).

La pregunta es la misma ¿ Serí­a posible (ya que los herederos actuales de la Casa de Villamil se apellidan Villamil y no NÚñez Villamil o Núñez) que Núñez Villamil fuese un apellido compuesto que degeneró en Villamil?

Grácias anticipadas
Avatar de Usuario
Gens
Mozo
Mozo
Mensajes: 38
Registrado: 22 Mar 2008, 21:45

Mensaje por Gens »

Continúo,

Bien es cierto que en el caso de los NUÑEZ VILLAMIL pudieran ser dos apellidos ( NUÑEZ y VILLAMIL), la duda surge porque en el libro de Luis López Pombo " Hidalgos y Casas Señoriales de la Provincia de Lugo - Ayuntamientos de As Nogais, Pedrafita do cebreiro y Triacastela", en la nota genealógica de D. Pedro Núñez Villamil aparece como hijo de Dª. Marí­a Valcarce y hermano de D. Manuel Garcí­a de Arroxo, D. Lázaro Garcí­a de Arroxo, D. Nicolás Garcí­a, Dª. Isabel Valcarce y Dª. Mª Antonia Valcarce.

¿No deberí­a apellidarse Núñez Valcarce en todo caso? ¿Porqué tiene apellidos distintos a sus hermanos? ¿No deberí­an estos apellidarse Garcí­a Valcarce o Garcí­a de Arroxo Valcarce?.

Sinceramente (confieso que no soy un experto en genealogí­a ... ni mucho menos) con tanto apellido no me aclaro.
Responder