ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Todo sobor das armas dos persoeiros e as súas liñaxes
Responder
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Estes escudos pertencen a unha casa con aparencia de moi antiga na bonita Praza da Rúa do Porto de Riba de San Cibrao (Cervo):

Imagen

Cal é a súa interpretación?
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Mensaje por serba »

Hola:

Cuando puedas, acércate hasta la Iglesia de Lieiro, en su interior hay escudos relacionados con los de esa casa, benefactores que fueron de dicha iglesia. Seguramente que te explique algún detalle el párroco.

Supongo la relación con los Pardo de Cervo. Referente al primer símbolo que vemos a la izquierda de la fotografía, el único parecido que he visto era de los Fernández de Fanoi.
Voy a revisar si estos Fernández emparentaron con los del Pazo de Pedrosa, creo que sí.

Saludos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

GRAZAS

Mensaje por LAVANDAL »

Grazas pola túa aclaración, serba.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Mensaje por serba »

Hola, LAVANDAL:

Me gustaría saber si has descubierto algo.
Aprovecho para comentarte que he comprado este fin de semana un libro en el mercadillo que se titula "San Ciprián. Parroquia de Lieiro", de Manuel Barro Quelle.
No sé si incluye alguna genealogía o heráldica. Si no lo has leído, echaré un vistazo por si hay algo de interés.

Saludos,
serba
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Mensaje por LAVANDAL »

Ola, serba:

Grazas por lembrarme ese libro. Hai tempo que o lin, paréceme interesante, pero, polo que recordo, non aclara nada sobre estes escudos. Tampouco fun mirar na igrexa de Lieiro. A verdade é que non entendo nada de heráldica, pero gústame coñece-las historias que agochan estas casas que, nalgún momento bastante afastado xa, alguén decidiu que deberían presumir de tal maneira. A historia do pazo de Pedrosa coñécese, o libro mencionado dedícalle un capítulo, mais desta casa ignoro o motivo de tanto ornamento. Ademais, os brasóns teñen unha fasquía moi tosca e pouco elaborada, o que me fai supoñer que son bastante máis antigos que os que salientan no monumental frontispicio do pazo de Pedrosa (no libro de Barro Quelle aparece unha foto).

No libro tampouco figura ningunha referencia aos Fernández de Fanoi.

De todas maneiras, grazas polo teu interese.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

LAVANDAL, el jaquelado con varias fajas es de los CABARCOS : )

El escudo de la Casa-Torre de Burela tiene -¿o tenía?-, en parte, las mismas armas repetidas, junto con los Pardo y Aguiar.

En una llamada telefónica me han despejado un tesoro de información. Los Cabarcos poseyeron el padronazgo de la Iglesia de Santa María de Lieiro.

I.

D. ALONSO VÁZQUEZ DE CABARCOS.

II.

D. ALONSO VÁZQUEZ [¿DE CABARCOS [II]?]

III.

D. ALONSO VÁZQUEZ DE BAAMONDE. Tuvo dos hijos:

IV.

1. D. FERNÁN DÍAZ DE RIBADENEIRA.

2. D. PEDRO DE BOLAÑO.


El IV.1, heredó la Casa-Torre de Burela de Cabo.
El IV.2 heredó el Pazo do Vilar de Burela.

Con esos datos ahora falta completar la información de las esposas correspondientes, las "supuestas" Baamonde(s)/ Ribadeneira(s), Bolaño(s)... y demás. Tengo apuntes pero tardaré semanas en volver a este tema. Creo recordar que ya hay también algo de información en el foro. El único dato cronológico sobre los anteriores es que este D. Pedro de Bolaño vivía aún en 1560.
Lo que no me han podido aclarar es si siguen en pie la torre y el otro pazo, o si los escudos están reconocibles para ir a verlos, que es lo que más me interesa. Si sabes algo, te agradezco la aclaración.

PD: El orden de los personajes se refiere a los que siguieron disfrutando del padronazgo de la Iglesia de Lieiro, ¡ojo!. Es el orden sucesivo primitivo, los 2 últimos no me han explicado si dividieron entre ambos el padronazgo o sólo le correspondió a uno de los dos.

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Fernando Dopico B.
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 308
Registrado: 16 Dic 2007, 20:33

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por Fernando Dopico B. »

- Serba:

- Con respecto ós dous irmáns que citas na saga anterior:

1.- Fernán Díaz de Ribadeneira, Señor da casa-torre de Burela. Casou con María Fernández de Saavedra. Tiveron varios fillos. O primoxénito e herdeiro na casa-torre de Burela foi Fernando Arias de Saavedra Ribadeneira, que casou con con dona Catalina Osorio, filla do licenciado Bernardo Rengifo de Santo Domingo e de dona Catalina Osorio a Vella, descendente da Casa de Anlleo ... (*como a sucesión destes serñores xa a coñeces ben, pois a partir deste punto xa non sigo ...).

2.- Pedro de Bolaño († 1561), Señor do Pazo do Vilar en Burela. Casou con Maior Martínez. Foi seu fillo herdeiro Ares Vázquez Osorio de Bolaño, que casou con dona Bárbara Osorio (ó parecer descendente da Casa de Samarugo). Con sucesión ...


* Os irmáns arriba citados eran fillos de Afonso Vázquez de Cabarcos ~ Leonor de Bolaño, filla natural/ilexítima de Pedro de Bolaño († 1491), Señor da Casa de Torés.

- Asemade dos dous anteriores deste matrimonio houbo unha filla máis, polo menos, que foi:

3.- Ana Vázquez de Cabarcos. No ano 1533 recibía en foro do mosteiro de Lourenzá, por unha voz e conxuntamente co seu tío Fernán Díaz, toda a renda que o dito mosteiro tiña en Santa María Madalena de Cedofeita, Santiago da Castiñeira e Vilamariz, […] segúnd lo solía llevar Afonso Vázques de Cabarcos […].

- Por último. En relación cos varios Alonso Vázquez de Cabarcos que citas por aí arriba ... Non teño eu tan claro que houbese tantos, nin que a súa sucesión fora dese modo ... Así que cómpre coidado na afirmación, ou tirar de documentos para demostralo ...

------------------------------------------------------

© Fernando DOPICO BLANCO. Ferrol, 2011.

------------------------------------------------------


- Saúdos. 8) 8) 8) ...
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

El añadido como II. debe ser el primero. Al no constar el segundo apellido lo he puesto entre interrogantes. Aparecen en diferentes fechas, pero en el segundo caso, como no especifica nada más, podría tratarse de otro personaje o de un familiar cercano: tío, sobrino, primo, etc.

: ) Gracias por la información. Si averiguo algún detalle ya lo comento.

Por cierto, ¿sabes si este Alonso Vázquez de Cabarcos es el que fuera merino de Mondoñedo en tiempos del Mariscal D. Pedro Pardo de Cela?


Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Fernando Dopico B.
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 308
Registrado: 16 Dic 2007, 20:33

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por Fernando Dopico B. »

- Afonso Vázquez de Cabarcos († c.aa. 1516-20).

- Casou no ano 1482 con Leonor de Bolaño, filla natural de Pedro [Fernández] de Bolaño e Balboa († 1491), Señor da Casa de Torés.

- No ano 1484 se localiza como testemuña nun documento do mosteiro de Lourenzá. Tres anos despois, ano 1487, aparece como reo defendente xunto co seu sobriño Pedro Pardo de Cabarcos e Lopo de Río na acusación que formulaba contra éles o devandito mosteiro de Lourenzá, […] sobre çiertos caneyros […] y çerramientos que los dichos Alfonso Bázquez e Pero Pardo e Lopo de Río fezieron e tenían fechos para tomar truchas e salmones e pescados en el río dela Masma […], que era dereito do mosteiro. No ano 1490 Afonso Vázquez, xunto con outros fidalgos da área mindoniense, obtiña dos RR. CC. carta de perdón […] de quales quier muertes e ruydos y robos y otros crímenes y eçesos y delitos por vos […] fechos e cometidos, […] acatando y considerando los muchos buenos y leales serviçios que […] nos avedes fecho en esta guerra delos moros enemigos de nuestra santa fee católica, en el çerco y toma dela çibdad de Baça y delas otras çibdades e villas y logares e fortalesas que nos avemos ganado de los moros […]. En 1499 os RR. CC. voltaban a advertir a Afonso Vázquez, ó seu referido sobriño Pedro Pardo, e outros cabaleiros e escudeiros do reino de Galicia, mandándolles que devolveran as terras e fortalezas que lle tiñan ocupadas contra dereito á igrexa de Mondoñedo. Anos despois, en 1516, o mesmo persoeiro, veciño da freguesía de San Xulián de Cabarcos, preiteaba con Bernardino de Castellanos e dona Maior de [Bolaño] Baamonde, media irmá da súa muller, pola herdanza do porto de Burela e a súa xurisdición ...

* Con isto coido que hai unha semblanza biográfica suficiente para caracterizar a este persoeiro ...

* No tocante a si debemos identificar a este co meiriño de Mondoñedo, xa non estou tan seguro ...

* Por exemplo. No ano 1469 rexístrase unha auténtica constelación de nomes famosos na zona, todos ben xuntiños nun mesmo documento: [...] El señor mariscal Pero Pardo de Çela, e Alfonso Vázquez de Cavarcos, e Juan López, e Pero Pardo de Cavarcos, e Ares Pérez, Gonzalo Becerra, Pero Pardo da Tuiña, Ruy Díaz de Taboy, hidalgos del reyno de Galizia [...].

- Aí podemos constatar doadamente a presencia de dous Cavarcos, Afonso e Pedro ... Pero, teño bastantes dúbidas de que se trate dos mesmos de arriba. Máis ben, asemellan ser dunha xeración anterior ...

- En fin ...

-----------------------------------------------------

© Fernando DOPICO BLANCO. Ferrol, 2011.

-----------------------------------------------------


- Saúdos ... 8) 8) 8)
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Ola de novo, serba:

Agradezo moito as túas investigacións, son sempre interesantes. Cabarcos segue a ser hoxe en día un apelido habitual na zona. O pazo de Vilar segue en pé, restaurado recentemente, creo que conserva os escudos. Nalgún libro lin hai tempo que era un dos que o Mariscal Pardo de Cela deixou en herdanza á súa filla, da mesma maneira có de Ferrol, na parroquia da Rigueira, en Xove. Existe outro pazo nunha parroquia próxima, Rúa, no concello de Cervo, que a tradición familiar dos propietarios (na que algo me toca) adxudica tamén a esta herdanza pardoceliana. Os vellos do lugar sempre afirman que nese pazo estaba o concello vello ("ayuntamiento", din eles). Nunca souben moi ben que significaría iso.

Outra curiosidade desta fermosa parroquia é unha vella casa restaurada con gusto hai poucos anos que conserva unha inscrición en moi bo estado nun maxestoso arco de medio punto do que debeu ser un mosteiro de donas. Tamén hai varias casas grandes que, polo seu aspecto, corresponderían a pazos ou torres. A memoria popular só lle conserva o nome de "pazo" a este do que falamos e ao de Monteavaro, no lugar da Amoreira, que conserva o baleiro do que debeu ser un gran brasón.

Na parroquia contigua, Castelo, no burgo de Trasbar —que sempre reclamou a súa independencia da cabeza parroquial, con templo propio non pertencente á Igrexa e moita reticencia a ser enterrados no cemiterio de Castelo (eu creo que estas porfías cultívanse desde o tempo dos castrexos)— existe o lugar chamado Casas das Donas, outro posible mosteiro, seica.

Da casa-torre de Burela é a primeira vez que oio falar. Como sabes que tiña o escudo dos Cabarcos? Investigarei. Sabes en que que zona de Burela estaría?


Un saúdo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

Fernando, estoy anotando datos cronológicos de los Cabarcos que tengo en mis apuntes, dentro de unos días añado la lista, cuando acabe de repasar todo.

LAVANDAL, sobre lo del patronazgo de la iglesia de Lieiro me ha informado un amigo que está preparando la tesis doctoral, al comentarme que incluía referencias a San Cibrao le pedí que se fijara atentamente si encontraba datos relacionados con la Iglesia de Lieiro. Referente a la ubicación de la Casa-Torre y del pazo, te comentaré la ubicación exacta si me contestan, ya he preguntado el pasado viernes, al leer tu comentario...

El año pasado leí el siguiente artículo http://elprogreso.galiciae.com/nova/71604.html

Después busqué si había información de lo que había publicado este autor, en http://www.galegos.info/juan-ramon-fernandez-pacios

Sé que hubo, o hay, como mínimo, un escudo de los Cabarcos, gracias a una fotocopia que me han enviado de un artículo de D. Juan Ramón Fernández Pacios. También he podido averiguar que escribió "Burela. Apuntes históricos y crónicas del Siglo XX" [Ricardo Pena Domínguez], se trata de una edición limitada y no la puedo conseguir porque se ha agotado ya.

Vázquez Seijas, también incluyó un apartado sobre la "Casa-Torre de Burela", en el tomo IV de "Fortalezas de Lugo y su provincia". Y Crespo del Pozo, amplía información sobre los de Rueta -Burela-, que comentaba en el foro hace tiempo, en el apartado "Rengifo (Mondoñedo)"
serba escribió: - También en el tomo IV, en el apartado "BOLAÑO OSORIO, de Rueta". ps: 388 y 389, en la 2.ª Edición (En 3.):
<<... D.ª Elvira de Ribadeneira, c. c. D. PEDRO DEL VILLAR Y MIRANDA, t. p. h. a FERNANDO DE MIRANDA, c. c. D.ª INÉS RENGIFO OSORIO, t. p. h. a D. ÁLVARO DE MIRANDA, c. c. D.ª Bernarda de Neira y Ulloa, t. p. h. a: A) D. Pedro Carlos de Miranda, c. c. D.ª María Agustina Montenegro, sin sucesión. B) D.ª Antonia Miranda Ulloa, c. c. D. Joaquín de Quiroga Lemos, t, p. h. a D. Pedro Carlos Miranda Quiroga, v.º de Mondoñedo...>>

Saúdos
Última edición por serba el 05 Abr 2011, 11:28, editado 1 vez en total.
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Ola:

Grazas, serba, de novo polas túas informacións, sempre interesantes. O libro de Fernández Pacios seguramente o poida conseguir, xa te informarei.

E aparece Rueta, moi interesante. Non está en Burela, senón en Cervo. Alí hai un castro sen escavar, aparentemente grande e importante. Non se garda memoria de ningunha "casa grande", mais na microtoponimia si aparecen denominacións que indican que alí debeu existir, como mínimo, un gran pazo. Sempre me intrigara o asunto.



Seguiremos pescudando. Un saúdo.

(Non podo ve-lo artigo de Fernández Pacios na ligazón do Progreso que puxeches.)
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

He podido acercarme a la bilioteca para hacer una consulta rápida. En la citada obra de Vázquez Seijas está el mismo escudo de la fotocopia que tengo. Cuando solicitó información sobre la Casa-Torre de Burela, los propietarios le facilitaron el escudo junto con algún dato genealógico mucho más reciente de lo que estamos tratando ahora, que puedes revisar si te interesa. Especifica que la casa-torre <<estuvo situada en el burgo de Burela de Cabo, habiendo sido demolida...>>

El escudo se conservaba en el año 1950, <<en la pared de una casa propiedad de D. Eduardo Domínguez...>>
Y voy ahora a lo que nos interesa, describe el escudo de la siguiente forma, aunque no lo identifica con los Cabarcos, seguramente por falta de información:
El blasón es cortado y partido:

- Jaquelado en el primero y cuarto cuartel.

- 3 bandas horizontales en el 2º

- 4 bandas horizontales en el 3º.

Con corona marquesal. Soportan el escudo dos grandes águilas con las alas abiertas.
Y sigo con una pequeña precisión. El dibujo de Vázquez Seijas del escudo se ve estupendamente, mientras que en la fotocopia que tengo apenas se nota este detalle. En la primera partición el jaquelado está formado por un conjunto de 16 unidades, 4 horizontales en cada una de las 4 líneas, formando lo que podríamos definir como un cuadrado exacto.
Mientras que el 4º, que es el último, está formado por 14 jaqueles:
- 3 jaqueles en cada una de las primeras 4 líneas -con el último jaquel algo incompleto, para ajustarse a la forma del escudo que en la parte superior es totalmente cuadrangular y en esta parte inferior es algo ovalado-
- 2 jaqueles en el último.

Es decir, los jaquelados son diferentes en orden, número y representación, siendo diferentes el 1º y el 4º.

- Las águilas están en línea, una a cada lado del escudo.


En http://www.burela.org/historia.htm mencionan la Casa-Torre y el Pazo do Vilar. En el lugar donde estuvo la primera, edificaron un nuevo edificio en el que colocaron el antiguo escudo.

Sobre el nombre de las calles donde están ya te aviso cuando me respondan.

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

He conseguido localizarlos.

Pazo de Vilar:

Rúa Vilar. N.º 62

Casa-Torre:

Vilaestrofe. N.º 7

Si me queda algo de tiempo libre, a ver si puedo acercarme en Semana Santa.

Acabo de editar un mensaje anterior, en letras rojas. Olvidé especificar que el autor del libro "Burela. Apuntes históricos y crónica del siglo XX" es D. Ricardo Pena Domínguez.
-Servicio Publicaciones, Diputación Provincial de Lugo, 2004-

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Fernando Dopico B.
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 308
Registrado: 16 Dic 2007, 20:33

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por Fernando Dopico B. »

- Os de Rueta, son os mesmos Cabarcos-Bolaño do Pazo do Vilar, en Burela. Por exemplo: Don Xosé Bolaño Osorio († 1716), Señor da metade do porto e xurisdición de Burela e do couto de Suegos, veciño de Sargadelos, que no ano 1714 interpoñía preito perante a Real Audiencia de Galicia contra o seu parente Xoán Vázquez Osorio, dono do citado Pazo de Vilar, por esta casa e outras posesións. Don Lorenzo Antonio de Bolaño Osorio (1690 - † 1748), nado e bautizado en Burela, fillo maior do anterior. Foi presbítero. No ano 1728 outorgou unha escritura de concerto co seu parente don Xoán Vázquez Osorio, pola que acordaban que tras o pasamento deste se reintegrarían ó vínculo de don Lorenzo Antonio o pazo de Vilar e bens anexos. No ano 1743 don Lorenzo Antonio, que di ser veciño do lugar de Rueta en Sargadelos, outorgaba unha escritura de poder para proceder a posesión e incorporación do referido patrimonio ó seu vínculo. Don Basilio de Bolaño Osorio († 1759),dono do lugar de Rueta e veciño de Sargadelos no ano 1751, en que solicitaba tomar posesión da herdanza do seu irmán don Lorenzo Antonio como seu inmediato sucesor ...

- No actual Nomenclator de Galicia (http://www.xunta.es/nomenclator) aparece o lugar de Rueta como pertecente á freguesía de Santa María de Cervo. Sen embargo, nunha escritura do ano 1751 podemos ver que: […] En el lugar de Rueta, medianero de las feligresías de Santiago de Sargadelos y Santa María de Cerbo […].

------------------------------------------------------

© Fernando DOPICO BLANCO. Ferrol, 2011.

------------------------------------------------------


* Saúdos ... 8) 8) 8)
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Grazas polas vosas achegas, serba e Fernando Dopico B.

É raro o de Rueta, nunca oín que pertencera a Sargadelos. Incluso os límites que aparecen no catastro de Ensenada deixan fóra a zona de Rueta e Fontao, que é onde existe microtoponimia que podería referirse a algunha "casa grande". Preguntarei, a ver se alguén ten algunha referencia.

En canto á casa-torre de Burela, imaxino máis ou menos cal é a zona na que puido estar. O enderezo correcto sería Estrada de Vilaestrofe, no barrio de Burela de Cabo. No lugar de Vilaestrofe, na parroquia contigua do mesmo nome, existe outro pazo ou casa grande (quizá incluso dous) que pertenceu aos Rubiños.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Rectifico. Revisando o Diccionario de Pascual Madoz e a "Historia de Vivero y su concejo" de Donapetry aparece Rueta como un dos burgos de Sargadelos, ademais de Vilar de Abaixo (así denominado para diferencialo quizais do Vilar situado en Cervo ou, máis ben, do burgo do Vilar do Bispo na parroquia de San Román de Vilaestrofe). Hoxe en día Vilar (de Abaixo) pertence a Burela, mais cando foi a secesión de Burela en 1994, coa conseguinte polémica polos límites entre concellos, houbo quen defendeu que de sempre ese burgo pertencía a Sargadelos. Pode que o río Xunco divida as parroquias na súa desembocadura, deixando a zona dos Castros de Rueta en Sargadelos e Fontao en Cervo. De ser así, só hai unha construción que poida se-la herdeira do pazo dos Cabarcos-Bolaño.

Quen queira profundar neste asunto e teña tempo pode consultar no PARES a "ejecutoria del pleito litigado por Diego Antonio Pardo de Aguiar y Rivadeneira, curador de Antonio Bolaño, dueño de Rueta, vecinos de la feligresía de San Bartolomé Jobe (Lugo), con Juan Antonio Vázquez, vecino de Vilar, feligresía de Santa María de Burela (Lugo), sobre la pertenencia del lugar de Vilar y sus pertenencidos". Está dixitalizada en 71 densas páxinas.

En "Blasones y linajes de Galicia" (tomo IV) de Crespo del Pozo sitúase o pazo de Vilar en Rueta. Supoño que será unha confusión.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

Sigo con los apuntes sobre los CABARCOS, en orden cronológico:

1342:

<<D. JUAN PRIVADO DE CABARCOS dona el Pazo de Sayoane al Obispo de Mondoñedo, D. Álvaro>>.


1393:

AFONSO DE CAVARCOS. Notario -en el obispado de Mondoñedo-.


-El siguiente ya lo había añadido en otro apartado del foro: Rodrigo Afonso de Saavedra & Tareixa Rdez. de Aguiar...-

1406:

* 1406
Roy [=Ruy/Rodrigo] Díaz de Aguiar, testigo de un documento.
Estaba presente en el documento en el que el Obispo Isorna detallaba qué partes pertenecían a varios señores en la presentación de la f.ª de S. Xulián de Cabarcos.
<< ... et don Fernan Suares / abbade do moesteyro de Vilanoua et Afonso Rodrigues de Cauarcos por sy et por sua muller Lyonor / Fernandes por la qual se obligou a auer firme et rato o adeante contheudo et Afonso Peres de Ca/varcos et Pedro Fernandes d-Aguiar et Ares Gonçalues de Riotorto ...
Testemoyas para elo chamadas et espeçialmente roga/das Roy Dias de Aguiar Lopo Dias de Santa Marta Diego Lopes das Praças Ruy de Vaamonde et outros.>>
-E. Cal Pardo: “Tumbo Pechado”, p. 245-

1410:

AFONSO RODRIGUES DE CAVARQUOS.
Era la única persona contribuyente que tenía bienes en el antiguo Coto de Vilacesar -Barreiros-, en concreto, era dueño de una finca. Todos los casales de dicho coto los llevaba el obispo de Mondoñedo y el cabildo. -Hay información adicional en el foro sobre este coto-.

1410:

DIEGO LOPES DE CAVARQUOS.
Vivía en "Viladeille" -no recuerdo ahora mismo el actual nombre toponímico, pero sé que es un pueblo que está cerca de la playa-. [Es el actual VILADAÍDE, en S. Cosme de Barreiros]
Era padre de Fernando Lopes.
Aparece mencionado entre los lugares en los que tenía bienes el obispo y cabildo en San Cosme de Barreiros, en el que poseían un total de 41 casales.

[Los bienes en Barreiros de estos citados CABARCOS, deben ser los heredados en Barreiros por D. PEDRO PARDO DE CABARCOS, que, a su vez, siguió disfrutando su viuda -D.ª MARÍA DE SIERRA- después de fallecer él en el año 1517, cuyos bienes pasaron a los sucesores.]

1427:

PEDRO FERNÁNDEZ DE CABARCOS, testigo de un documento.


1442:

Gonzalo de Parrega, camareiro -del obispo- et PEDRO DE CAVARCOS, et Pedro de Lacosta, familiares del Obispo de Lugo D. GARCÍA DE VAAMONDE.


1447:

PEDRO FERNÁNDEZ DE CABARCOS 'O Moço', et Johan de Vaamonde, testigos de un documento.


1451:

VASCO DE CABARCOS. Testigo de un testamento otorgado en Sto. André de Masma.


1456:

AFONSO VASQUES DE VAAMONDE, recibe un foro.


1459:

VASCO DE VAAMONDE, <<escudeyro, sobrino do dito senor obispo>> -D. García de Vaamonde-


1472:

PEDRO DE CABARCOS 'O Moço', junto con Juan de Viveiro, Regidor de Lugo, Nuno Fernandes de Berbetouros, escudeiro, fueron testigos de un foro hecho en Valladolid por el Obispo de Lugo, D. García de Vaamonde.

1472:

<<Vasco de Vaamonde, et Diego de Fonteyta et ARIAS VAASQUES DE CABARCOS, nuestros familiares>>, fueron testigos de un documento, se trata de una carta de poder otorgada por el Obispo D. García de Vaamonde.


1473:

Aún vivía PEDRO FERMOSO DE CABARCOS.


1473:

1473, mayo, 15
Sentencia dictada por el merino sobre el Préstamo d-Anbroça [Ambroza]
<< [...] en presença de min notario et testigos de juso escriptos por ante AFONSO VASQUES DE CABARCOS meryno et lugartenente enna dita çibdade [Mondoñedo] por lo sennor PEDRO PARDO paresçeron [...]>> -Pedro Pardo es el Mariscal D. Pedro Pardo de Cela-


1473:

VASQUES DE CABARCOS, PEDRO VASQUES DE VAAMONDE, y Vasco Peres de Vaamonde, camareiro del dicho señor obispo [García de Vaamonde], fueron testigos de un documento, aparecen citados como <<criados del dicho seno obispo de Lugo>>.


1474:

El 29/7/1474 aún vivía ALFONSO VÁZQUEZ DE CABARCOS, mencionado en un documento.


-Vasco de Aponte cita a Ruy González, PEDRO PARDO DE CABARCOS y Gonzalo Becerra de Navia como sobrinos del Mariscal [D. Pedro Pardo de Cela], junto con otros caballeros principales...-


1476:

El 7 de octubre, Fonseca, con su inseparable Conde de Monterrei y todos los PARDOS y RIVADENEIRAS intenta reconquistar Pontevedra.


1490:

En el Archivo General de Simancas, "Registro General del Sello. Vol. 7" -Gonzalo Ortiz de Montalbán, María Asunción Mendoza Lassalle- Incluyen un documento de enero de 1490, en Écija:
<<Perdón a ALFONSO VÁZQUEZ DE CABARCOS, PEDRO PARDO y otros, vecinos del obispado de Mondoñedo, por sus servicios en el cerco y toma de Baza y de otras ciudades y villas ganadas a los moros>>


1503:

AFONSO RODRÍGUEZ DE CABARCOS. Fue Deán de la Catedral.


1516:

"Ejecutoria del pleito litigado por Bernardino de Castellanos con ALFONSO VÁZQUEZ DE CABARCOS, vecinos de San Julián de Cabarcos (Lugo), sobre restitución del PUERTO DE BURELA, con su señorío y jurisdicción, perteneciente a la herencia de Pedro de Bolaños"
Archivo de la Real Chancillería de Valladolid
Signatura: REGISTRO DE EJECUTORIAS,CAJA 311,51. Cuyo contenido se puede consultar online.

-El siguiente ya lo había añadido en otro apartado del foro: Rodrigo Afonso de Saavedra & Tareixa Rdez. de Aguiar...-

* 1540

Álvaro Pérez Pardo de Aguiar, vecino de Cabarcos [familiar del Mariscal D. Pedro Pardo de Cela].
-”Episcopologio Mindoniense”, p. 288-
Realiza en ese año una permuta con el Obispo de Mondoñedo -Fr. Antonio de Guevara (1538-1545)- <<concede al prelado el Coto de Piñeiros -en otra ocasión escrito Piñeiro-, en Bretoña, con su jurisdicción civil y criminal y el prelado a cambio le otorga la jurisdicción de S. Xulián de Cabarcos -Concello de Barreiros, Lugo->>, tuvieran pleito en la Audiencia de Valladolid.


1587:

D. PEDRO FERNÁNDEZ DE CABARCOS, era cura y beneficiario de Santiago de Celeiro.


- * Del apartado Foros / Historia / Edad Media -Mondoñedo:

-Casaleite, Lopo, familiar de FERNÁNDEZ CABARCOS, testemuña 188A
-Fernández de Cabarcos, Xoán, racioneiro de Mondoñedo, testemuña: 154; escudeiro, testemuña: 187, 188A
-Meirengos, Pedro, familiar de FERNÁNDEZ CABARCOS, testemuña: 88A
-Páez de Cabarcos, Lopo, propietario, referencia histórica: 72
-Rodríguez de Cabarcos, Lopo, testemuña: 207

- * En Historia / Testigos del Pleito Tabera-Fonseca

- ARIAS PÉREZ DE CABARCOS, de San Xulián de Cabarcos (del grupo de los dirigentes Irmandiños de Ribadeo)


1614:

PEDRO FERNÁNDEZ DE CABARCOS, referencia quizás de otro diferente al ya citado.


1619:

D. MARCOS FERNÁNDEZ DE CABARCOS. Era escribano.



** Bibliografía:

- "El Mariscal Pardo de Cela y la Iglesia de Mondoñedo a la luz de nueva documentación histórica". Mayán Fernández, Francisco.

- "Tumbo Pechado" -de la Catedral de Mondoñedo-. Cal Pardo, Enrique.

- "Episcopologio Mindoniense". Cal Pardo, Enrique.

- "DOCUMENTOS DA CATEDRAL DE LUGO, SÉCULO XV". Portela Silva, María Xosé

- "Entre nós". Estudios de arte, xeografía e historia en homenaxe ó profesor Xosé Manuel Pose Antelo./ Xesús Balboa López, Herminia Pernas Oroza. Universidade de Santiago de Compostela, 2001

- "Recuento de las casas antiguas del Reino de Galicia". Vasco de Aponte.

- "El Monasterio de Santa Clara de Ribadeo". Historia y Colección Documental" -Manuel de Castro, OFM. y M.ª Ángeles de la Cruz, OSC.-


PD:
La iglesia de San Xusto de Cabarcos fue uno de los bienes donados por el Conde D. OSORIO GUTIÉRREZ -Conde Santo- para la fundación del Mosteiro de San Salvador, Vilanova de Lourenzá, igual que la cercana de Santa Cristina de Celeiro, etc. que incluía todas las tierras pertenecientes a dicha iglesia. Anteriormente de sus padres D. Gutierre y D.ª Aldonza.

La ubicación exacta de la Casa-Torre de Cabarcos aún no la he podido averiguar, pero varios historiadores mencionan que los Cabarcos tuvieron casa solar en el lugar de Gondán, ¿quizás la misma casa-torre? Por allí pasaba el primitivo Camiño Real. Se conservan aún por la zona capillas bastante antiguas.

En "DOCUMENTACIÓN DE LA CATEDRAL DE LEÓN (S.IX-X)". Gregorio del Ser Quijano -Ediciones Universidad Salamanca. 1981- Aparecen documentados dos lugares de gran interés, en Cabarcos:

SANCTI IACOBI DE GUNDAMARI (Sancti Iacobi de Gundema): GONDÁN, aldea de la parroquia de Cabarcos, Barreiros, Lugo.
SANCTI IACOBI DE LATARICI (Sancti Iacobi de Lattarici): LADRIDO, aldea de la parr. de Cabarcos.

Añado también una cita de la información de la web del Concello de Barreiros:
<<En tiempos de Ordoño II, allá por el año 955, constaba ya la existencia del templo Sanctus Julianus de Cabarcos...>>

Más otros apuntes relacionados con los Cabarcos que están ya publicados en el apartado del foro: "Cabarcos".

Lo que comenta Fernando, ya lo había pensado, porque los Bolaño Osorio, de Rueta, que cita Crespo del Pozo, son posteriores al señor de Cabarcos que ya poseía del Pazo do Vilar-junto con la Casa-Torre de Burela- previamente a dichos personajes. Además de los bienes de los primitivos Cabarcos, en Cabarcos, también tenían posesiones en otros lugares: en Canedo -Lourenzá-, por ejemplo, y aún no tengo demasiado claro si heredaron algún bien de la Casa de Samarugo, me falta información sobre esto último. Tengo que repasar aún las referencias del Sr. Lence Santar y Guitián. En último caso, he llegado a pensar si además del Pazo do Vilar, los Bolaño Osorio habrían podido fundar en Rueta otra casa más, no lo sé... mientras no tenga más información no puedo desliar este intríngulis.


Saúdos
Última edición por serba el 25 Abr 2011, 08:55, editado 1 vez en total.
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

LAVANDAL, acabo de hacer una consulta telefónica porque estoy planeando acercarme a Viveiro en Semana Santa, y aprovecho el viaje de ida o vuelta para acercarme a Burela; si es que nos ponemos de acuerdo porque somos un grupo de 5... y cada cual propone una ruta diferente.

No sé si has conseguido información o no, pero te comento que el Pazo do Vilar es actualmente de propiedad privada, acaban de informarme. Temiendo que el "posible" escudo pueda no ser visible desde la calle, estoy intentando hablar con el dueño para hacer la visita, a ver si tengo suerte esta tarde o mañana.
Si supiera fijamente que se ve sin ser un recinto amurallado, etc., no me haría falta preguntar, pero como en más de una ocasión he hecho algún que otro viaje sin obtener nada, intento prevenir, en vez de lamentar : )

Si te interesa, te paso su teléfono particular por mp

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

Voy a comentar una mala noticia :x

En primer lugar, hay que desechar la mención a la existencia actual del pazo... actualizándolo a la antigua ubicación, porque ahora solamente quedan restos del histórico edificio, en el que vivieron de D. Pedro de Bolaño y sus descendientes.

Tal como ha investigado Fernando Dopico B. y gracias a su aportación:
<< [...] Pedro de Bolaño († 1561), Señor do Pazo do Vilar en Burela. Casou con Maior Martínez. Foi seu fillo herdeiro Ares Vázquez Osorio de Bolaño, que casou con dona Bárbara Osorio (ó parecer descendente da Casa de Samarugo). Con sucesión ...
[...] fillos de Afonso Vázquez de Cabarcos ~ Leonor de Bolaño, filla natural/ilexítima de Pedro de Bolaño († 1491), Señor da Casa de Torés. [...] >>
Los últimos sucesores, al irse a vivir a otro sitio, alquilaron la vivienda que fue pasando de una familia a otra. A comienzos del 1900 su estado de deterioro era ya crítico. Lo que allí hay ahora es una casa reformada que solamente conserva lo que pudieron haber sido caballerizas o edificios colindantes del pazo... en cierta forma, insignificantes.

No se conserva el escudo : (
Éste sería igual al de la Casa-Torre de Burela -que heredó su hermano, ya citado en anterior mensaje-, o con las armas de D. Pedro de Bolaño junto con las de su esposa -y/o antepasados- añadidas.

Mi agradecimiento a los dueños, gente encantadora, por cierto. Hasta me han ofrecido visitar la actual vivienda para ver lo poco que ha quedado de la antigüedad. Les he comentando que no me interesa, por ser concretamente el escudo lo que quería ver y fotografiar, aunque agreciéndoles sinceramente su grata atención.

Tema zanjado, por lo tanto... A no ser que algún día averigüe que fue enviado a otra casa, etc.

Saúdos

PD: ¡Y si fuera uno de los escudos "descatalogados" que están en diferentes museos! :wink:

Feliz Semana Santa para tod@s
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Por certo, acábome de decatar de que Vázquez Seijas situou o suposto Castelo de Fontao en Rueta. Descoñezo se iso ten algún fundamento.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

No lo sé, LAVANDAL... Aunque tengo claro que en alguna ocasión, por tratarse de zonas que no conocía bien personalmente, haya podido "colar" dicho autor alguna imprecisión que ha sido fruto de la mala información que le han aportado, de forma inconsciente e involuntaria, por supuesto.

Ya tengo la foto del escudo de los Cabarcos, está colocado en una casa actualmente descuidada y medio abandonada. He sentido una profunda pena, porque debería el pueblo procurar conservar en buen estado, aquella parte de su historia tan fundamental -sería incluso loable reconstruir la antigua torre, ¿por qué no hacerlo?-

Los organismos "competentes" duermen el sueño eterno. Me pregunto si con la cantidad de dinero que se derrocha en edificios colosales y subvenciones un tanto ridículas, en más de un caso, si no podían también reservar una mínima parte para "mejorar" o "cuidar" lo poco que queda de su y nuestro patrimonio. ¡Ays!... aquí me pierdo, y como nada de lo que exprese servirá para nada, mejor dejo el tema...

Hay que desechar también lo de "Casa-Torre de Burela" en un sentido literal actual, haciendo solamente referencia a la antigua ubicación de dicha torre en aquella zona. Así, quien se acerque a ver el escudo, no recibirá un shock, pensando en una casa-torre cuando no ves más que unas paredes en estado deplorable.

Cuando subí a Burela de Cabo, me comentaba un ancianito que vive al lado de A Fonte do Souto, que recibe aguas del riachuelo Paradiñas, si me ha informado correctamente, y está muy cerca del lavadero público y al lado de la casa en la que está ahora colocado el escudo, que un edificio que hay en la calle de abajo -la que va a Castelo-, había oído contar a sus abuelos, cuando era un niño, que habían aprovechado una buena parte de las piedras de la torre... Lo cierto, es que no sería nada raro, al contrario. Si averiguas algo por tu cuenta, es un detalle muy curioso, y me gustaría confirmarlo. Ciertamente, aquella antigua casa conserva cierto esplendor y una huerta colindante de dimensiones llamativas, lo digo por lo apiñados que están el resto de los edificios de aquella zona.

Añadiré la fotografía del escudo en el apartado "CABARCOS". Tiene la superficie bastante desgastada por las continuas ventiscas y nordesías que en aquella ladera de la montaña son agresivas y bastante frecuentes.

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

LAVANDAL, me ha llamado mucho la atención una referencia al Palacio de la Goa.
<<Y quedó con los dichos Beltrán Díaz, e Alonso López, "EL PALACIO DE LA GOA", con lo a él perteneciente, que es sito a par de Burela, en el Calendoyro de San Cibraos>>
Supongo que la última parte del texto se refiera a alguna antigua división administrativa o eclesiástica, refiriéndose al Calendario de San Cibrao...

Te pregunto por si tienes alguna referencia a algún Pazo de la Goa -¿será Goá?- o Pazo de Lagoa, cercano a Burela.

Puedes ampliar información en la p. 96 http://books.google.es/books?id=QJYxQpg ... OA&f=false

Resulta muy interesante el texto, por concretar antiguos bienes de los Aguiar, y familias emparentadas, en Burela.



Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Ola, serba:

Descoñezo a que lugar da zona se poida referir. Non coñezo ningún topónimo habitado nos concellos de Cervo ou Burela que concidan con Goa, Goá ou Lagoa. Unicamente existen o alto da Lagoa, na Senra, parroquia de Cervo (mais alí non hai restos de ningunha edificación) e o microtopónimo A Lagoa en Burela nun terreo moi próximo ao areal da Marosa, tamén lle da nome a unha punta (unha posta de pescadores); actualmente conta con algunha edificación moderna. Referirase á próxima parroquia de Lago, no concello de Xove?

Do Calendario de San Cibrao fala Barro Quelle no seu libro.

Saúdos.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

Vale, pues toca seguir esperando a alguna próxima pista. Igual se refiere a la zona de O Valadouro, pero no creo que perteneciera al Calendario de San Cibrao.

Si se refiere a Lago, ya había añadido en el foro apuntes sobre los primitivos Aguiar de allí... aunque eran referencias muy antiguas.

Aprovecho para comentarte que el símbolo que vemos en la parte izquierda de la foto, me recuerda a algunos de los símbolos notariales eclesiásticos añadidos en el Tumbo Pechado de la Catedral de Mondoñedo, una cruz zigzagueante, un tanto rara, pero en el fondo representa una cruz.

Como curiosidad, comentarte que la mitra mindoniense poseía en Lieiro una casa, cerca del puerto, al lado de una capilla, y fue aforada por el Obispo de Mondoñedo en 1707. Dicha casa se desmoronó, por descuido de los foreros, pero la volvieron a levantar, puedes consultarlo en "Episcopologio Mindoniense", D. Enrique Cal Pardo, pp. 707, 784.
<<El 5 de febrero de 1707 aforó a MANUEL BERMÚDEZ Y SAAVEDRA, vecino del Puerto de San Ciprián, feligresía de Lieiro, una casa sita en el dicho Puerto, que lindaba con la Ermita de San Ciprián y en la ribera del mar, por la que pagaría el canón de 9 reales. Se estipuló como duración del foro, la vida del forero y su madre.>>

Aún tengo pendiente continuar el tema de Burela y los Cabarcos, no lo olvido... :wink:

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

¡Vaya, el cuelgue fue tremendo! Ays... :lol:

Escribí O Valadouro, pero debo referirme a Alfoz, donde estuvo A Torre, reconstruida en la 2ª revuelta irmandiña, quizás antiguamente llamada de otra forma.

Por otra parte, en S. Vicente de Lagoa, de ahi la posibilidad del "Palacio de la Goa", está el Pazo de Carrocide, cuyos antepasados parece ser que estaban emparentados con los Álvarez de Aguiar, tengo que buscar los apuntes; pudiendo incluso referirse al tal palacio el actual Pazo do Rizal, aunque no tengo constancia de ninguna relación con los Aguiar.
Es decir, que Lagoa tuvo un rico patrimonio histórico... y los Aguiar tuvieron bienes en zonas cercanas.

De todas formas, tampoco concuerda con el 'Calendario de San Cibrao' y el detalle 'a par de Burela', que tampoco resulta cercano, porque si se tratara realmente del Palacio de la Goa, en Alfoz, más acertado sería 'a par de Foz', ¿no?

Pensando en Xove, el Pazo da Rigueira antiguo estaba en Santa Eulalia de Lago, ¿o no? ... Nunca encontré este Lago de Xove escrito Lagoa o la Goa...

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Eu creo que o pazo da Rigueira que aparece nos libros como da familia dos descendentes do Mariscal Pardo de Cela é o que aínda se conserva no lugar que hoxe en día se chama así, O Pazo. Nos libros sempre aparece denominado pazo de Ferrol, topónimo que actualmente só se aplica ao pequeno burgo que está ao pé do devandito O Pazo. Na parroquia da Rigueira existen outros dous burgos que reflicten a presenza de casas señoriais: Pazos e O Torrillón. Neste último consérvase excelentemente restaurada (pola escritora Marica Campo, que alí residiu) unha casa que, sen dúbida, recupera os restos dunha construción histórica.

Lago (Santa Eulalia) é unha parroquia distinta.


Saúdos e grazas por comparti-la túa sabedoría.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Gracias, LAVANDAL.

Aclarada la cuestión. Entonces el primitivo Pazo de Lago, que los Aguiar debieron construir, estuvo en Lago (Sta. Eulalia), Xove; quizás de la antigua construcción quedó el actual topónimo de A Torre. Aunque allí también había otro pazo del prelado.
Y el Pazo de Ferrol, en la parroquia de A Rigueira (S. Miguel), también en Xove.

En el foro ya añadiera en lo del Mariscal D. Pedro Pardo de Cela, lo siguiente, viewtopic.php?f=16&t=5434
En efecto, algo de verdad hay en todo ello; pues, de fecha 19/5/1484, conocemos una iniciativa que los REYES CATÓLICOS firmaron en Valladolid en que claramente consta que, por parte de Isabel de Castro, mujer de Pero Pardo de Cela, les fuera hecha relación que, después de la fin y muerte del mariscal, su marido, Fernando de Acuña tomó, secuestró y confiscó todos los bienes muebles y raices al dicho Mariscal pertenecientes, entre los cuales decía haberle tomado y confiscado el Puerto de Morales con el asiento y palacio de la Reguera de Ferrol, que le tenía obligados e hipotecados por cuantía de tres mil florines de oro que valían las arras y dote que ella trajera a su poder que un GALEOR MOSQUERA, su primer marido, le diera al tiempo que con él casara, y también otros bienes raices que algunas personas le habían dado y dotado por testamentos y donaciones.>>
"Puerto de Morales", es el puerto de Morás. Siendo el Pazo de Ferrol propiedad de la ya viuda Dª Isabel de Castro, que estaba confiscado.

- Y lo del Pazo que debieron construir los Aguiar en Lago, en o después del año 1275, lo añadiera en viewtopic.php?f=4&t=6320
* 1275
D. Fernando Rodríguez de Aguiar, caballero y encomendero de Mondoñedo. Tenía, entre otros, un hermano llamado Lopo [Rodríguez de Aguiar].
{{D. Enrique Cal Pardo: “Episcopologio Mindoniense”. C.S.I.C. Xunta de Galicia, 2003, p. 137}}.
Es de suponer que D. Fernando sea el mismo que veíamos antes en 1252: Domnus Fernandus Roderici de Aquilar

<<A principios del año 1275 surge un pleito entre D. Nuño [se trata del Obispo de Mondoñedo: D. Nuño II Pérez (1261 – 1286)] y el cabildo, de una parte, y FERNANDO RODRÍGUEZ DE AGUIAR y su hermano LOPO y otros hermanos, de la otra, en torno a ciertos bienes que habían pertenecido a Fernando Bermuiz y a la madre de éstos María Fernández. Después de las primeras actuaciones de ambas partes, éstas llegan a un acuerdo. Los referidos hermanos conservarían la mitad de la Iglesia de Sta. Eulalia de Lago y las heredades de Vilar Granixe(?) y la mitad de la heredad de Lago; el pazo de esta feligresía, con su salido, correspondiente al prelado. A los referidos hermanos pertenecerían igualmente las heredades de Morás y el quiñón de esta iglesia, con la heredad de Sobrado, y todo lo que el expresado Fernando Bermuiz había detentado en la Iglesia de S. Pedro de Miñotos [Concello de Ourol, Lugo]. El prelado autoriza a la parte contraria a construir un pazo en Lago, en la parcela que les era propia; ésta también se aviene a pagar en maravedís los derechos de la otra mitad de la Iglesia de Lago, en caso de que pudieran apropiarse de ella (1). El mencionado FERNANDO RODRÍGUEZ DE AGUIAR, caballero, tenía la “Encomienda” de la Iglesia de Mondoñedo, según se dice en un documento de 1278, por el que éste instituyó un aniversario perpetuo en la Catedral.>> (2)

(1) Calendario I, fol. 7v-8r; E. Cal Pardo, Catálogo... T núm. 192
(2) Calendario I, fol. 47v; Calendario II, fol. 64v; E. Cal Pardo, Catálogo... T núm. 288.
Pues nada más, que seguiré con atención a ver si leo alguna otra mención al "Palacio de la Goa", así llamado en el Memorial de la Casa de Saavedra, y estaba cerca de Burela. Revisaré lo que comentas sobre el Calendario, a ver si especifica su extensión.

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Moi interesante, serba:

Investigarei a ver que memoria queda na parroquia de Lago de posibles edificios singulares.


Un saúdo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

LAVANDAL, estuve rebuscando y repasando notas, tengo varias referencias, citando solamente los más próximos, al Calendario de Nois y al Calendario de Barreiros, que agrupaba un pequeño número de parroquias, varias de ellas con padronazgo ejercido por el cabildo o directamente por el prelado correspondiente.
También me he fijado en los cargos de juez del Calendario, notario del Calendario o escribanía del Calendario, cargos eclesiástico-administrativos. El libro del cabildo era llamado Calendario, en el que anotaban todas las escrituras.

De interés concreto, solamente he encontrado lo siguiente. Por la fecha, es anterior al Memorial de la Casa de Saavedra, pero no aluden al Calendario de San Cibrao en ningún momento, y resulta raro, porque en otras modificaciones -tanto de Nois como de Barreiros-, claramente especificaban la pertenencia a tal o cual Calendario...
<<El cabildo, en 26 de junio de 1648 daba las gracias al Sr. obispo por haber anexionado el préstamo de Sta. Comba de Orizón [Castro de Rei] a la mesa capitular. El cabildo también pidió a D. Francisco [de Torres Grijalba] que confirmase la unión del beneficio de PENAS AGUDAS (S. Bartolomé del Monte) al de LA RIGUEIRA, para cuya consecución el cabildo dejaría libre al prelado el beneficio de CASTELO, unido al de SAN CIPRIÁN [supongo que se refiera a San Cibrao, Cervo].>>

-Enrique Cal Pardo: "Episcopologio Mindoniense", p. 530-

Xove (San Bartolo). ¿El antiguo San Bartolomé es el actual San Bartolo?, lo pregunto porque en Galicia es más usual Bartolomeu -por Bartolomé-. La fª mencionada en el texto como San Bartolomé del Monte: O Monte, actualmente de la parroquia de Sto. Isidoro...

As Penas Agudas, O Monte (Sto. Isidoro), Xove.

A Rigueira (S. Miguel), Xove. -También con los interesantes topónimos: O Pazo / Pazos / O Torrillón-.

Castelo, en Xuances (S. Pedro), Xove.

En Sumoas (Sto. Estevo), Xove, existe el lugar de A Torre. Además de A Torre, en Lago (Sta. Eulalia).


¡Pues nada!, que es una pena que no haya sido el autor más preciso sobre el dichoso Palacio de la Goa, <<a par de Burela, en el Calendoyro de San Cibraos>> :roll:

¿Conoces algún microtopónimo "Goá, Goa o Lagoa" en O Monte, Xuances o Sumoas?

Me sorprende Castelo, de Xuances... ¿simple coincidencia o en recuerdo de alguna fortificación antigua?



Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Ola, serba:

A ver se te podo axudar en algo. Efectivamente o San Bartolo de Xove corresponde ao San Bartolomé castelán ou ao San Bertomeo galego. A festa continúase celebrando o 24 de agosto, tanto en Xove coma en Penasagudas (ignoro o motivo de que a parroquia do Monte, que ten como burgo principal Penasagudas, estea actualmente baixo o padroado relixioso de San Isidoro).

O Castelo que aparece no Episcopoloxio refírese case con toda seguridade á actual parroquia de Castelo, no concello de Cervo, que conta cun castro localizado sen escavar (dentro deste burgo existe tamén un lugar chamado O Castro).

O microtopónimo A Lagoa aparece dúas veces na parroquia da Rigueira denominando senllos montes. Non están lonxe do lugar do Torrillón. Tamén designa un prado pegado á igrexa construída derriba dun castro na parroquia de Sumoas.

Un saúdo xupiterino e cervícola.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Y a todo esto... ¿el Vilar 'Granixe' entre interrogantes, puede tratarse de Vilar Garavite? Antiguamente aparecía escrito como nombre compuesto: Vilargaravite. Este último lugar, así escrito en la publicación de 1866, pertenecía a la parroquia de Lago.
-Según el “Itinerario descriptivo militar de España”. Tomo VII. Galicia. Madrid, 1866, p. 129-

Te pregunto por la cita ya comentada:
Los referidos hermanos conservarían la mitad de la Iglesia de Sta. Eulalia de Lago y las heredades de Vilar Granixe (?) y la mitad de la heredad de Lago.
Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Ola de novo, serba:

Existe un burgo habitado na parroquia de Lago ao que, hoxe en día, todo o mundo chama Vilar (así, sen artigo). Preguntarei se antigamente levaba engadido ese -garavite ou algo parecido.

Buscando no catastro atopei unha casa en Vilar, por onde discorre o antigo Camiño Real, nunha finca que aparece co nome de Garabitas. Coñezo a familia que vive nela. Preguntarei en canto teña ocasión, no catastro os topónimos figuran en moitas ocasións con erros de transcrición.


Un saúdo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Efectivamente, no burgo de Vilar existe un casarío chamado Garabite. Xusto por onde antigamente transcorría o Camiño Real.

Non hai memoria de pazos na parroquia de Lago.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

¡Bingo! :D

Fenomenal descubrimiento, LAVANDAL. No imaginas cuánto me alegra leer tu respuesta.

Respecto al Calendario de San Cibrao, aunque poco he averiguado, aún seguía conociéndose por tal denominación en 1598.

- ARG:

* 1588
Los vecinos del Calendario de San Cibrao con el obispo de Mondoñedo, Bautista López, y otros. Auto ordinario sobre los montes de la feligresía de Rúa, montes de Barqueira y de la aldea de San Julián de Castelo.
Los topónimos pertenecen actualmente a Cervo:

Rúa (Sta. Mª)
A Barqueira -Castelo (S. Xiao)
San Cibrao -Lieiro (Sta. Mª).


* 1598
Los vecinos del Calendario de San Cibrao con el obispo de Mondoñedo y sus arrendatarios, sobre paga de pena pecuniaria por talar los montes.
Gracias por la aclaración.

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

LAVANDAL, hace días que estoy pendiente de comentarte que hay un trabajo publicado en el 2008 sobre la Torre de Burela, quizás ya lo sepas. Autores: Carlos Acuña Rubio y María Graciela Álvarez Casal. -¡Y yo sin enterarme hasta hace unos días!-

Asociación de Xenealoxía, Heráldica e Nobiliaria de Galicia, boletín nº 7, 2008

http://www.galiciagen.com/zonasegura/pd ... ETIN-7.pdf -No te desesperes si tarda en cargar, cuando lo leí en 3 o 4 días sucesivos, siempre tardaba muchísimo-

Leerás que, según sus análisis, el escudo que se conserva en Burela tiene los primitivos escaques de los Vaamonde y las bandas horizontales de los Parga, etc. Añadiera la foto en el hilo "Cabarcos", ya lo comentamos en su día...
Torre de Burela.PNG
Torre de Burela.PNG (303.42 KiB) Visto 20372 veces
El escudo de San Cibrao debe representar, el del centro, los mismos linajes : )



Saúdos
Última edición por serba el 20 Oct 2012, 02:38, editado 1 vez en total.
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Moitas grazas pola información.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Buenos días:

No he conseguido volver a entrar en el enlace que te comentaba, aunque lo he intentado muchísimas veces. ¡Qué pena!... seguiré mirando en días próximos, a ver si está disponible más adelante. De no ser así, tendremos que pedir el boletín -si no está agotado- o mirar si se consigue en la biblioteca.

Bueno, de forma resumida explica la historia de los personajes sucesivos relacionados con la antigua Torre de Burela, y sus correspondientes posesiones en diferentes lugares. Los descendientes y familares... también la datación documental de la Sucesión de Burela -varios documentos ya expuestos en el foro-, etc., citando las diversas fuentes históricas disponibles para intentar reconstruir a grandes rasgos cómo fueron pasando las propiedades a sus sucesores.

Leído el artículo, no hallé en él nada inédito -aunque necesito volver a releerlo-, excepto la descripción del escudo de armas que perteneció a dicha Torre y ahora está en una casa, muy deteriorado y desgastado. Explican todos los detalles heráldicos que, a simple vista, aparentan ser otros objetos y logran confundirnos, me refiero concretamente a las figuras laterales del contorno; y también explican que sobre los escaques y las bandas horizontales hay una M -que actualmente no se aprecia-.

No obstante, lo que más me llamó la atención :shock: es que identifican a la María de Bolaño sepultada en Meira -Lugo-, con otra señora que no es la que fue allí enterrada. Homónima, por supuesto, pero no la verdadera. En el foro hay detalles que clarifican totalmente esa cuestión. ¿Nadie se ha fijado en ese detalle?... Hago, por lo tanto, la advertencia, porque esa aseveración concreta, publicada en dicho boletín, en el mencionado artículo, es incorrecta.

Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
LAVANDAL
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 252
Registrado: 04 Jul 2005, 09:00
Ubicación: Cervo

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por LAVANDAL »

Eu non teño problemas para entrar na ligazón.
Fernando Dopico B.
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 308
Registrado: 16 Dic 2007, 20:33

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por Fernando Dopico B. »

* Con permiso. Pero, no escudo que se amosa aí arriba non hai escaques, se non veros.

* É moi sinxelo de apreciar e describir. Escudo cuartelado en cruz. O primeiro e cuarto cos veros, armas dos Pardo (* Os Baamonde adoitaban usar un xaquelado de escaques, pero non veros). O segundo e o terceiro asemellan ser faixas, dos Parga. Detras do escudo a 'M' coroada dos Montenegro. Asemade, no lateral esquerdo do escudo (dereito da foto), xusto onde remata o trazo da 'M', se aprecia o perfil dunha ave. Posiblemente habería unha figura idéntica no outro lado, que se ve abondo desgastado ...

* Iso é todo. E penso que sen dúbida esta peza ten franca e directa relación coas armas que (na foto) abren o fío deste foro ...

* Saúdos.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Gracias por el comentario y los detalles.

Es posible que también haya alguna publicación sobre los escudos de San Cibrao, ¡a saber dónde!


Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por serba »

Hola:

Fernando, ¿encuentras similitud entre los veros que comentas y los utilizados por los Cela?, o ¿cuál es la diferencia?

También me pregunto, ¿por qué han de estar en el escudo la representación de los Parga? Disculpa mi ignorancia en heráldica -y en muchos otros temas :? --, pero solamente se me ocurre una ligera relación, que hubieran vivido en la Torre de Burela Dª Mayor de Baamonde -como la llama su nieta en el testamento, escrito en la Casa de Goios- con su primer esposo Vasco de Parga. ¿O hay alguna otra posibilidad que no se me ocurre?


Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Fernando Dopico B.
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 308
Registrado: 16 Dic 2007, 20:33

Re: ESCUDOS EN SAN CIBRAO

Mensaje por Fernando Dopico B. »

* Os veros son propios dos Pardo e Pardo de Cela. Hai un erro de bulto cando, en máis traballos dos que cabería esperar, aparece a águia atribuída ós Pardo; cando verdadeiramente alude ós Aguiar.
* O feito de que aparezan as faixas dos Parga non debe extrañarnos. Hai que pensar que todas estas liñaxes estaban máis que re-emparentadas entre si, e que os seus descendentes poñían as armerías dos seus devanceiros. Asemade, o escudo que ten a 'M' coroada detrás asemella ser do século XVII ...
Responder