La invasión turca de 1617 en Cangas

Feitos do noso pasado común
Responder
Avatar de Usuario
roffignac
Mozo
Mozo
Mensajes: 16
Registrado: 16 Nov 2005, 09:00
Ubicación: Las Palmas de G.C.
Contactar:

La invasión turca de 1617 en Cangas

Mensaje por roffignac »

Hola a todos:
Traigo este tema para desarrollar, voy a hacer un resumen de un apartado que hace referencia a este episodio en el libro Cangas na Historia del colectivo cultural A CEPA, redactado por Fernando Cuñarro Pintos y Xosé Luis Lorenzo "Colón".
El cuatro de Diciembre de 1617 entra en la Ría de Vigo una escuadra formada por ocho navíos turcos y berberiscos, con el ánimo de saquear la costa. Después de visitar distintos puntos de la ría, el 8 de Diciembre desembarcan en San Pedro de Domaio y, después de saquear y quemar la zona, a continuación se dirigen hacia el puerto de Cangas. El día nueve desembarcan por dos puntos contrapuestos, la playa de Rodeira y la punta de Balea. Le hacen frente en la villa Pedro Costa, Pedro Bermúdez, el alférez Domingo Prego de Montaos y otros muchos voluntarios. El pueblo es saqueado e incendiado. Queman la iglesia ocurriendo el celebre suceso de que el Santo Cristo no llega a arder y queman, también, el Hospital. Llegan en el pillaje hasta la iglesia de Darbo. Aparte de llevarse bienes también se llevan a personas.

El contexto es el siguiente: El enfrentamiento del imperio turco con el imperio español, en su intento de expandirse hacia occidente en los siglos XVI y XVII, y el trasfondo de las luchas de religión. En 1571 Felipe II derrota a los turcos en Lepanto. Entre 1609 y 1614 el duque de Lerma, valido de Felipe III, expulsa a los moriscos.
Probablemente esta invasión corresponde a una política de hostigamiento de los turcos hacia España.
Última edición por roffignac el 15 Ene 2006, 12:48, editado 2 veces en total.
Saludos
Paco Gil
Avatar de Usuario
Milleiro
Super Foreiro
Super Foreiro
Mensajes: 1306
Registrado: 04 Nov 2001, 09:00
Ubicación: Galiza
Contactar:

Mensaje por Milleiro »

NOTAS: O 9 de Decembro de 1617, os turcos desembarcaron en Cangas do Morrazo. Acha-se que a vila tiña uns 400 viciños daquela, 100 deles morreron no asalto e 200 cairon prisioneiros, quedando entón só 100 viciños sen casa que habitar. O censo de viciños perxudicados polo espólio realizado polos turcos están en documentos que se atopan no Museu de Pontevedra e no Arquivo Provincial de Pontevedra. O que ven aquí foi o publicado en El Faro de Vigo en “Histórias de las Rias”, Capítulo 20, e titulado “Los Turcos asaltan O Morrazo”. Espera-se ampliar este Censo.

Relación de Persoas Mortas
1. Pedro Costas Franco, capitán, mataro-no dun “mosquetasso”e duas coiteladas, unha na gorxa e outra no rostro.
2. Catalina Núñez, viuva, mataro-na con 3 coiteladas das cales, lle cortaron unha perna e un brazo.
3. Margarida Solla, viuva, cortaron-lle un brazo e deron-lle unha coitelada na gorxa, da que morreu.
4. Gonzalo de Miranda, alguacil, mataron-lle de 3 coiteladas, duas na cabeza e outra na gorxa.
5. Ylbira de Fuentefría, muller de Juan Bretón, mataro-na de 3 coiteladas, unha na gorxa coa que degolaron, e curtaron-lle unha man e outra na perna.
6. Ysabel López, viuva, mataro-na dun mosquetasso e duas coiteladas que lle curtaron o brazo e unha perna.
7. Beatriz de Bayona, viuva, mataro-na de 3 feridas, unha na cabeza, outra nos peitos e outra na perna.
8. Juan de Bon, mataron-lle dun mosquetasso e duas coiteladas na cabeza.
9. Maria de Bon, muller de Juan de Bon, matarona dun flechaso nos peitos e unha coitelada na gorxa.
10. Juan Gago, o vello, mataron-lle de dous flechasos e unha coitelada na gorxa
11. Catalina Rodríguez, muller de Juan Gago, a mataron de 3 feridas cortando-lle un brazo e aberta a cabeza.
12. Dominga Noble, matarona de 2 coiteladas na cabeza, que lle abriron os cascos.
13. Domingos Fernandez, o mozo, mataron-lle cortando-lle as pernas.
14. Constanza de Lemos, mataron-lle con 5 feridas, unha na cabeza e as outras duas entre ambos peitos, quitando-lle as tetas do peito, e as demáis no mesmo corpo.
15. María de Domayo, muller do finado de Juan, matarona con duas feridas e quitaron-lle os ollos e a lingua.
16. Domingo Pérez Hurtado, alferez.
17. (...) CONTINUA

Entre os cautivos
1. Juan da Veiga, escribán.
2. María de Pontes.
3. María Pérez, muller de Vastián de Souto, e 3 fillos, o maior con tan só 8 anos.
4. Constanza de Barreiro, muller de Juan González, e un fillo de idade de 7 anos.
5. 2 fillo de Juan de Marcos, o maior deles era de idade de 12 anos.
6. Juan Martinez, o vello muiñeiro, e Dominga Martínez, a sua muller, e unha neta sua de 2 anos.
7. Domingo Prego de Montaos, capitán que estaba coa sua compañia en defensa da devandita vila.
1. (...) CONTINUA

Casas queimadas (150 casas, algúns falan de 200)
1. Bartolomé de Refojos, racioneiro
2. Alvaro Suarez de Deza, capitán.
3. Pedro de Rodas, pasaxeiro.
4. Alonso de Roade, escribán.
5. Gabriel de la Bega, coengo.
6. Juan de Vega, 2 casas, escribán que levaron cautivo.
7. Pedro de Salamanca, 3 casas, rexedor.
8. Maria Soliña
9. Doutor Billar Prego Timiño de Lira, consultador do Santo Oficio deste Reino, viciño e rexedor da cidade de Santiago.
10. Francisco Moldes, ferralleiro.
11. Juan de Oitavén, 2 casas, escribán
12. Diego Rodríguez, plateiro.
13. Juan de Soto, escribán.
14. Alvaro Daballe.
15. Gabriel de Nogueira, escribán
16. Bartolomé de Vida, racioneiro da Colexiata.
17. Bartolomé de Vidal, crego.
18. Juan Gómez, ciruxán.
19. de Suárez, racioneiro.
20. Esteban Franco, onde vivia o xuiz.
21. Jerónimo Núñez, 5 casas, capitán.
22. María de Pontes.
23. Pedro Costas, 3 casas, capitán.
24. Domingo Pérez, rexedor
25. Bertolomé de Montes, sombrereiro
26. Pedro Bermúdez, capitán.
27. (...) CONTINUA
NOTA: Juan da Veiga, escribán, otorgou testamento en Alxer (Alxeria) onde se achaba cautivo dos moros ainda en 1619. A Orde Mercedaria fixo unha grande laboura humanitária no rescate dos cautivos, coas limosnas que ian recaudando para tal fin.

Procurador Xeral de Cangas: Gerónimo Núñez, quen deu perte dos feitos acontecidos.


Xenealoxia de Maria Soliña

NOTA: Tirado do Capitulo 10, Las Brujas de Cangas, de “Historias de las Rias”.

Irmáns: Antonio e Juan Soliño, este último tivo un fillo chamado Simón Soliño
Home: Pedro Barba, fillo de Lopo Barba e Maria Borreiros. Tío paterno, Alvaro Vello. Avoa paterna, Maria de Santa Eugénia.
Filla: Dominga
Avatar de Usuario
AlbertoBeraza
Novo
Novo
Mensajes: 2
Registrado: 12 Feb 2006, 09:00
Contactar:

Lista completa del ataque turco a Cangas en 1617

Mensaje por AlbertoBeraza »

Agradeceria si alguien tiene la lista completa de supervivientes y heridos del ataque de los berberiscos a Cangas que la ponga en este apartado del foro o que me la mande a mi e-mail particular : aberaza@iponet.es
Avatar de Usuario
roffignac
Mozo
Mozo
Mensajes: 16
Registrado: 16 Nov 2005, 09:00
Ubicación: Las Palmas de G.C.
Contactar:

Consecuencias de las invasiones

Mensaje por roffignac »

Hola a todos:
La presencia de "piratas" en la costa gallega en el siglo XVII originó el reforzamiento de la vigilancia marítima con barcos y construcciones defensivas en las villas. En el año 1700 sube al trono de España el primer rey Borbon, Felipe V, esto supone la cohexión franco-española en detrimento de los intereses austríacos y británicos. En 1702 los ingleses persiguen a un cargamento franco-español que viene de América hasta acorralarlos en Rande. Hay presencia de tropas francesas en tierra para la defensa de la costa. La huella de la historia la tenemos en los apellidos de origen francés que hay en Cangas: Brun, Boubeta,...
Saludos
Paco Gil
Avatar de Usuario
maviac
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 379
Registrado: 17 Dic 2004, 09:00

Mensaje por maviac »

Eu creo que Boubeta non debe incluirse nos apelidos de orixe extranxeira, xa que Boubeta é un dos lugares habitados de Cangas e, portanto, daí teráse orixinado o propio apelido.
Cumprimentos.
Avatar de Usuario
roffignac
Mozo
Mozo
Mensajes: 16
Registrado: 16 Nov 2005, 09:00
Ubicación: Las Palmas de G.C.
Contactar:

Apelido Boubeta:

Mensaje por roffignac »

Ola Maviac:
Sinto non ser moi preciso neste punto, pero chamame a conexión histórica coos apelidos. Non é por polemizar con naide, e non estou seguro de que o apelido Boubeta sexa de orixen francés (é toponimia en Coiro), seique BOUBET e apelido francés e por simple derivación teríamos a versión galega. Si se poidera saber a orixen exacta do apelido mellor que mellor, estou de acordo en precisar os termos.
Tamen aporto os apelidos BROULLON(?), BASTON(?), LAZARI e BONET (de Cangas), por si podense considerar como de orixen francés (de feito existen en Francia), e unha vez que estemos de acordo en que así é podemos tentar de situar a sua orixen histórica.
Gustaríame asegurar a data da chegada a Cangas dos soldados franceses, dende a invasión turca ata a batalla de Rande, o de seguido a esta, e tamén os auténticos apelidos que deixaron on franceses. Teño bastante certeza de que BRUN, BONET e LAZARI son boos.
Saludos
Paco Gil
Avatar de Usuario
maviac
Foreiro Maior
Foreiro Maior
Mensajes: 379
Registrado: 17 Dic 2004, 09:00

Mensaje por maviac »

Entendo o teu ponto de vista, pero podemos avanzar na identificación dos apelidos non propios descartando aqueles para os que a explicación autoctona está clara. E o caso tamén de Broullón, que ao ser un topónimo de Moaña, naturalmente deu lugar ao surximento do apelido e á sua difusión na rexión do Morrazo, igual que no caso de Boubeta. No caso de Bonet, eu indagaría preferentemente nos apelidos de orixe catalana que se estenderon coa presenza dos armadores e conserveiros nos nosos portos desde fins do XVIII.
Avatar de Usuario
roffignac
Mozo
Mozo
Mensajes: 16
Registrado: 16 Nov 2005, 09:00
Ubicación: Las Palmas de G.C.
Contactar:

Hipótesis de traballo

Mensaje por roffignac »

Pode que tamén o apelido GANDON de Cangas sexa de orixen francés, polo menos é numeroso en Francia.
A razón deste enfoque, proposto no anterior mensaxe, é unha tradición oral de que así é a explicación de que haxa este tipo de apelidos en Cangas.
Hai que recordar que a invasión dos turcos en Cangas deixou varios testemuños e siñais que chegan ata hoxe en día: O dito "Vai chorar a Cangas" nace nese momento histórico, a situción na que queda a vila despois de que fora queimada, demandaba o socorro que necesitaba a xente que quedou viva (pola perdida dos seres queridos e por riba de todo dos que foran levados ao cautiverio), non é raro que as queixas foran tantas que quedase o feito como paradigma de lamento; no ano 1769 consagrase como patrón da vila ao Cristo do Consuelo (é distinto do que non quiso arder), realmente Cangas quedou desconsolada tras a invasion; recordese tamén as xentes que perderon o xuizo e consecuentemente os episodios de bruxería da praia de Areas Gordas, deiquí surxe o personaxe de María Soliña.
Ainda que pasan mais de oitenta anos entre a invasión e a batalla de Rande, e facil comprender que a memoria estaría moi fresca cando ocurre o segundo episodio (non habían pasado mais que duas xeneracións). Os desfeitos da batalla de Rande son variados, non soo pérdense barcos e vidas, si non que tamén parte dos militares franco-españois son dispersados pola zona, hai noticias de que alguns soldados chegan desfeitos ata Pontevedra, e aquí está a miña interpretación, quizais alguns soldados franceses chegasen escapando a Cangas e é de supoñer, dada a experiencia anterior vivida na vila, que inmediatamente serían acollidos e consolados na sua desgracia, ata o punto de se quedar nela.
Saludos
Paco Gil
Avatar de Usuario
roffignac
Mozo
Mozo
Mensajes: 16
Registrado: 16 Nov 2005, 09:00
Ubicación: Las Palmas de G.C.
Contactar:

Reparación de la Colegiata

Mensaje por roffignac »

Hola a todos:
Después de la invasión de los turcos se hizo una evaluación de los daños causados en la Iglesia (Colegiata), se distribuyó el coste de la reparación entre 314 vecinos según sus posibilidades y se sancionó a algunos con más contribución por haber "escapado" durante la invasión.
Entre los que más pagaron estaban: Baltasar Nuñez, Domingo de Rodal, Fernando de Octaven, Diego Ruiz, Duranza Núñez, Juan Lavado N., Juan de Fuentefría, Esteban de Villafane, Santiago Chapela, Juan Gallego, Juana Fandiña, Gregorio Fandiño, Juan de Xermade, D. Juan Cabral, El alferez J. de Bon, Juan Pérez Hurtado, Benito de Palos, D. Luis Mariño, Antonio R. Álvarez y Juan de Bon Gonzalez

(Datos recogidos por Manuel Rodal González)
Saludos
Paco Gil
Avatar de Usuario
roffignac
Mozo
Mozo
Mensajes: 16
Registrado: 16 Nov 2005, 09:00
Ubicación: Las Palmas de G.C.
Contactar:

El documento del archivo del Concello de Santiago

Mensaje por roffignac »

Hola a todos:
Existe un documento recogido en el archivo del Concello de Santiago por Bernardo de Barreiro y publicado en Galicia Diplomática, a finales del siglo XIX, en el que se relatan los hechos acaecidos en Cangas en 1617. A través de él se tiene constancia de las fuerzas vivas de aquella época en el pueblo. Dos capitanes: Pedro Costas y Pedro Bermudez; dos alféreces de milicias: Domingo Pérez y Domingo Rodal; un Familiar del Santo Oficio: Juan de Refojos; un Juez Principal: Diego Velez de Guevara; un Teniente de Juez: Juan Gago Figueroa; tres Regidores: Domingo Pérez, Pedro de Salamanca y Pedro de Abreu; un Alguacil: Gonzalo de Miranda; dos escribanos de oficio: Juan de Vega y Juan de Oitabén; cuatro Racioneros de la Colegiata: Carballo Machado, Bartolomé Vidal, Bartolomé Refojos y San Juan Suárez.

Crónicas Romanceadas da Vila de Cangas
Xerardo Das Airas Valsa
Patronato del Patrimonio Histórico-Artístico de Cangas
Imprenta Vilafer (1997)
Saludos
Paco Gil
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

1617: Invasión turca

Mensaje por serba »

Eduardo Rolland

Pronto se cumplirán 400 años de un dramático y cruento episodio en la ría: el ataque a Vigo y el saqueo de Cangas por una escuadra turca

http://www.lavozdegalicia.es/noticia/vi ... 5C6992.htm
Poblada soledad es hoy el mundo.
cacostam1
Novo
Novo
Mensajes: 2
Registrado: 19 Jun 2018, 21:37

Re: La invasión turca de 1617 en Cangas

Mensaje por cacostam1 »

roffignac escribió: 13 Ene 2006, 23:00 Hola a todos:
Traigo este tema para desarrollar, voy a hacer un resumen de un apartado que hace referencia a este episodio en el libro Cangas na Historia del colectivo cultural A CEPA, redactado por Fernando Cuñarro Pintos y Xosé Luis Lorenzo "Colón".
El cuatro de Diciembre de 1617 entra en la Ría de Vigo una escuadra formada por ocho navíos turcos y berberiscos, con el ánimo de saquear la costa. Después de visitar distintos puntos de la ría, el 8 de Diciembre desembarcan en San Pedro de Domaio y, después de saquear y quemar la zona, a continuación se dirigen hacia el puerto de Cangas. El día nueve desembarcan por dos puntos contrapuestos, la playa de Rodeira y la punta de Balea. Le hacen frente en la villa Pedro Costa, Pedro Bermúdez, el alférez Domingo Prego de Montaos y otros muchos voluntarios. El pueblo es saqueado e incendiado. Queman la iglesia ocurriendo el celebre suceso de que el Santo Cristo no llega a arder y queman, también, el Hospital. Llegan en el pillaje hasta la iglesia de Darbo. Aparte de llevarse bienes también se llevan a personas.

El contexto es el siguiente: El enfrentamiento del imperio turco Otomano con el imperio español, en su intento de expandirse hacia occidente en los siglos XVI y XVII, y el trasfondo de las luchas de religión. En 1571 Felipe II derrota a los turcos en Lepanto. Entre 1609 y 1614 el duque de Lerma, valido de Felipe III, expulsa a los moriscos.
Probablemente esta invasión corresponde a una política de hostigamiento de los turcos hacia España.
fuente: https://www.profeenhistoria.com/imperio-otomano/
Buen aporte para este hilo.
Responder