Falcón

Foro de traballo de Apelidos de Galicia. Pode publicar informacións de apelidos, ou modificar os xa publicados
Responder
Avatar de Usuario
Pousada
Administrador
Administrador
Mensajes: 1254
Registrado: 15 Sep 2006, 09:00

Falcón

Mensaje por Pousada »

FALCÓN

ETIMOLOXÍA E SIGNIFICADO

Segundo a definición do Diccionario da Real Academia Galega, un falcón é unha “ave de rapiña, diurna, de uñas e pico curvos e fortes ás rematadas en punta, que ao ser domesticada, foi utilizada, sobre todo na idade media, como instrumento de caza”. Esta palabra procede do latín, falco, falconis. Máis concretamente, a súa terminación en –ón provén da relaxación que se produce na maior parte das linguas romances ao pronunciar a vogal átona final presente na declinación deste termo latino en ablativo, falcone.

En Galicia, existe un lugar coñecido coma “O Falcón”, na freguesía de San Pedro de Cereixa, no Concello de A Pobra do Brollón (Lugo). É moi probable que o nome doutro lugar, Casfalcón, sito na parroquia de San André de Figueirido, en Vilaboa (Pontevedra), sexa unha evolución fonética da frase Casa Falcón, ou Casal Falcón, en referencia a antiga presenza dos membros desta familia nos arredores de Vilaboa.

DISTRIBUCIÓN EN GALICIA (abonados ao servizo telefónico)

Provincia de A Coruña: 42 abonados
Provincia de Lugo: 44 abonados
Provincia de Ourense: 27 abonados.
Provincia de Pontevedra: 173 abonados.

HERÁLDICA

Existen variantes rexionais para a heráldica deste apelido. As máis formas máis habituais son as seguintes:

a) En campo de gules un veleiro armado de ouro cunha cruz no pao maior e máis unha serra na proa, coa que creba unha cadea suxeita a dúas torres de ouro postas no mar sobre rochedos (Asturias).
b) En campo de sinople un castelo ao natural mazonado de azur cunha dama na xanela aberta sobre a porta, e tras dela unha doncela, e, sobre unha lanza, un falcón sainte da homenaxe (Santander).
c) En campo de azur unha panela de gules perfilada e salpicada de ouro e máis un falcón do seu color picado e membrado de ouro coas ás despregadas picando a panela (Armas primitivas).

Porén, a máis atinada para o caso galego é a que empregaron os Falcón de Monforte de Lemos: en campo de azur, un falcón pousado, ao natural.

NOTAS HISTÓRICAS

Algúns investigadores sinalan a natureza xudía de moitos dos falcóns galegos, moitos dos que terían chegado a Galicia procedentes do norte de Portugal, fuxindo das múltiples persecucións sufridas polo pobo xudeu. Esta teoría concorda coas ideas expresadas por José Santiago Crespo del Pozo no seu “Blasones y Linajes de Galicia”, no que ao falar dos Falcón fainos derivar dos Falcao portugueses.

DOCUMENTOS DOS ARQUIVOS NACIONAIS EN REDE REFERIDOS A ESTA FAMILIA

1.- INFORMACIÓN MARQUESADO MOS-VALLADARES- ÁRBOL GENEALÓGICO PARA LA SUCESIÓN EN EL VÍNCULO QUE POSEÍA ROSA DE BARROS, Y QUE PRETENDE JOSÉ ANTONIO DE PÁRRAGA TRONCOSO Y LIRA. APARECEN LOS APELLIDOS BARROS, PÁRRAGA, TRONCOSO, LIRA, LAZO, ROMAY, FALCÓN, ARINES Y NÚÑEZ.

2.- PLEITO DE PEDRO ABAD, DE SAN PEDRO DE OLLEROS (LEÓN) RAMÓN LÓPEZ FALCÓN, DE VIGO (PONTEVEDRA) DIONISIO BUENDÍA ARJÓ, DE VILLAFRANCA DEL BIERZO (LEÓN) SOBRE RECONOCIMIENTO A PEDRO ABAD DEL DERECHO A PERCIBIR LOS FRUTOS DECIMALES DEL BENEFICIO DE SAN CRISTÓBAL DEL LUGAR DE PRADO (LEÓN).

3.- PLEITO DE JACINTO GREGORIO DE PAZOS FALCÓN, DE VIGO (PONTEVEDRA) JOSÉ GONZÁLEZ DE LA PEÑA, DE SAN SALVADOR DE TEIS (PONTEVEDRA) MARTÍN DE NOGUEIRA, DE SANTA CRISTINA DE LAVADORES (PONTEVEDRA) SOBRE RESTITUCIÓN A JACINTO GREGORIO DE PAZOS FALCÓN DE LOS BIENES AFECTOS AL VÍNCULO Y MAYORAZGO FUNDADO EL 12-2-1560 POR DIEGO Y MIGUEL DE PAZOS EN LA FELIGRESÍA DE SANTA CRISTINA DE LAVADORES, Y LA MITAD DEL LUGAR DE BOUZABOA (PONTEVEDRA).

4.- PLEITO DE EL LICENCIADO FALCÓN, CON MARÍA PÉREZ, VECINOS DE VIGO

5.- PLEITO DE JUAN DE MONDRAGÓN, DE SANTIAGO DE COMPOSTELA (LA CORUÑA) GREGORIO DE BAUDÍN, DE SANTIAGO DE COMPOSTELA (LA CORUÑA) JUAN MARTÍNEZ FALCÓN, DE SANTIAGO DE COMPOSTELA (LA CORUÑA) PEDRO RAMÍREZ, DE SANTIAGO DE COMPOSTELA (LA CORUÑA) SOBRE ACUSAR JUAN DE MONDRAGÓN, CARDENAL DE SANTIAGO DE COMPOSTELA, A LOS BACHILLERES GREGORIO DE BAUDÍN Y CONSORTES DE APARECER COMO FALSOS TESTIGOS EN EL PLEITO QUE TRATA CON JUAN DE CALDAS, CLÉRIGO, SOBRE EL BENEFICIO DE SAN MIGUEL DE SARANDÓN. SE REMITE A LA AUDENCIA DE GALICIA.

6.- PLEITO DE JUAN MARTÍNEZ FALCÓN, DE SANTIAGO DE COMPOSTELA (LA CORUÑA) PEDRO DE LESTERO, DE SANTIAGO DE COMPOSTELA (LA CORUÑA) GAGO, LICENCIADO, DE PONTEVEDRA SOBRE EL BACHILLER JUAN MARTÍNEZ FALCÓN, VECINO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA, CONTRA PEDRO DE LESTERO, FACTOR DEL CONDE DE ALBA DE LISTE, COMO TESTAMENTARIO DE JUAN DE TOLEDO, ARZOBISPO DE SANTIAGO, POR UNA EJECUCCIÓN Y SENTENCIA DE REMATE DADAS CONTRA ÉL COMO FIADOR DE PEDRO FIEL, VECINO DE PONTEVEDRA Y ARREN- DADOR DE LA MEDIA DIEZMA Y ALFOLÍ DE ESA VILLA. SALE AL PLEITO EL LICENCIADO GAGO, QUIEN SE OPONE A LA RENOVACIÓN DE LA EJECUCIÓN HE- CHA POR AUDIENCIA DE GALICIA.

7.- AUTOS SOBRE LOS BIENES DEL CAPITÁN DOMINGO DE APRESA FALCÓN, NATURAL DE TUY, DIFUNTO EN MÉXICO, CON TESTAMENTO EN 1696
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

FALCÓN

Mensaje por serba »

· En el libro "Mondoñedo, regreso al pasado", primer tomo, p. 13, en el apartado "Guerras contra los moros":
<<Por morte de Pedro Falcón, alférez de Mondoñedo, el cabildo en 1488 nombra la vacante a Alonso de Valea>>.

· En
http://www.xenealoxia.org/modules.php?n ... t=falc%F3n
-Falcón, Pedro, testemuña: 77

· Detalla el Sr. Crespo del Pozo en 'Blasones y linajes de Galicia' que la casa solar de los FALCÓN estaba a media legua de Vigo. -Tomo IV: ps. 362-.
Otros Falcón en las ps: 47, 175 y 187.

· Del Tomo III: p. 173, María Falcón de Sotomayor, n. de la villa de Vigo, era hermana de Gaspar Méndez de Sotomayor y Gonzalo Méndez de Sotomayor, los tres eran hijos de D.ª Ana Falcón y D. Arturo Vázquez Méndez..
Casó D.ª María Falcón de Sotomayor c. D. Luis Troncoso y Lira (Sr. de Lira y La Picoña, como sus antepasados), vivía en 1617.

· También en el tomo III, p. 150: Especifica lo siguiente de los "Lavandeira" / <<Casa solar en el coto de Balboa (A.º de Trasparga , P.º de Vilalba). Antes de los Falcón fueron dueños del Pazo de Castrelos.>>

· De unos apuntes, en los que no tengo anotada la fecha: El capitán D. Juan Bernardo Falcón, vecino de Ribadeo, se casó con D.ª Teresa Pardo de Cela Vaamonde.

En el buscador del foro salen varios resultados más...
Poblada soledad es hoy el mundo.
Santiago Iglesias
Super Foreiro
Super Foreiro
Mensajes: 930
Registrado: 09 Jun 2013, 02:50

Re: Falcón

Mensaje por Santiago Iglesias »

Dª Teresa Pardo de Cela y Baamonde, casada en primeras nupcias, con el capitán Juan Bernardo Falcón, vecinos de Ribadeo, dotaron 183 misas de aniversario, en la desaparecida Colegiata de Sta. María del Campo de Ribadeo, al otorgar su testamento, el 13 de agosto de 1656, en la villa de Ribadeo, ante el escribano Pedro García Bermúdez (hijo del también escribano de Ribadeo, Pedro García de Redondo, y Dª María Bermúdez de Santiso).
De este matrimonio, no quedó descendencia.

Única hermana de Dª Teresa, fue Dª María Pardo de Cela y Baamonde, c.c. D. Diego Ramírez Portilla, vecinos de Ribadeo.
Ambas eran hijas, de Dª Clara de Baamonde e Irias (de Irias y Baamonde), y de D. Antonio Sánchez de Cela (Sánchez y Pardo de Cela); Dª Clara, prima de D. Antonio de Lamas Baamonde c.c. Dª María de Montenegro. Muy probablemente, Dª Clara, era hija, de una hermana de Rodrigo Álvarez de Vaamonde y Lamas c.c. Constanza Bermúdez de Santiso; esta hermana, como Rodrigo, hijos de Lope Álvarez de Lamas y Baamonde y de Dª María Basanta de Linares.

Dª Teresa Pardo de Cela y Baamonde, casó en segundas nupcias, con D. Antonio de Seves Villandrando, Señor de Villave de Amaio (??'), en el Reino de León.
Después del fallecimiento de éste, fundó capellanía en el lugar do Pazo, feligresía de Sta. María de Rua, donde vivió. Nombró primer patrón de esta capellanía, a su primo, el licenciado D. Alonso Pardo de Cela; y después de él, a sus hijos y sucesores; si estos fallecieran sin descendientes, nombró sucesor en el patronato de la capilla, a los parientes más cercanos de su padre, D. Antonio Sánchez de Cela.
Hija de D. Alonso Pardo de Cela, fue Dª Jacinta Pardo de Cela.
Años después, y al otorgar su segundo testamento, el 12 de diciembre de 1682, en el citado lugar do Pazo, fundó capellanía, en la desaparecida Colegiata de Santa María del Campo de Ribadeo, mandando que se edificase "en la parte de afuera", de dicha colegiata. Nombró primer patrono de esta capellanía, a su primo, D. Antonio de Lamas y Baamonde; y después de él, a su hijo segundo, D. Gaspar de Lamas y Montenegro; si éste falleciera sin hijos y descendientes, a su hijo tercero, D. José de Lamas y Montenegro; y si este falleciera sin descendencia, a su hermana Dª Ana de Montenegro, hija mayor de D. Antonio de Lamas y Baamonde, y Dª María de Montenegro y Sanjurjo; si esta falleciera sin descendencia, a su hermana menor, Dª Juana de Montenegro, hija de los citados D. Antonio y Dª María. Y si ésta falleciera sin descendencia, al pariente más próximo a su madre, Dª Clara de Baamonde e Irias, prefiriendo siempre al varón que a la hembra.
En su segundo testamento, Dª Teresa donó ciertos bienes a varias personas (entre ellas sus sobrinas Dª Ana de Montenegro y Dª Jacinta Pardo de Cela), dejando como heredera universal del resto de sus bienes, a su hermana, Dª María Pardo de Cela y Baamonde.
Dª María Pardo de Cela y Baamonde, falleció en el año 1710, dejando como heredero universal, a su sobrino, D. Antonio de Lamas y Montenegro, hijo mayor de D. Antonio de Lamas y Baamonde y Dª María de Montenegro, y sucesor en el mayorazgo de los Lamas del pazo de la Qintalonga.

Amplío información sobre la ascendencia paterna de Dª Clara de Baamonde e Irias (de Irias y Baamonde), madre de Dª Teresa y Dª María, en el hilo del mayorazgo del coto de la Vega de la Zarza, ya que está directamente relacionada, con Teresa Fernández de Irias, esposa de Lope Alonso de la Vega, padres de Inés Pérez de la Vega, esposa de Gonzalo Díaz de Castropol y San Julián "el viejo", primer Señor del coto de la Vega de la Zarza.
Avatar de Usuario
serba
Foreiro Ilustre
Foreiro Ilustre
Mensajes: 19875
Registrado: 29 Sep 2004, 09:00
Ubicación: Mos

Re: Falcón

Mensaje por serba »

Hola:
Sobre el lugar que comentas con interrogantes, podría tratarse de Villaverde de Arcayos -pertenece a Almanza, León-.
Dª Teresa Pardo de Cela y Baamonde, casó en segundas nupcias, con D. Antonio de Seves Villandrando, Señor de Villave de Amaio (??'), en el Reino de León.
Saúdos
Poblada soledad es hoy el mundo.
Santiago Iglesias
Super Foreiro
Super Foreiro
Mensajes: 930
Registrado: 09 Jun 2013, 02:50

Re: Falcón

Mensaje por Santiago Iglesias »

Muchas gracias Serba.
No había visto el mensaje hasta ahora, pues he estado desconectado varios días.

Saúdos
Salvador80
Novo
Novo
Mensajes: 2
Registrado: 15 Ene 2019, 17:16

Re: Falcón

Mensaje por Salvador80 »

santiagoi71 escribió: 23 Oct 2017, 04:31 Dª Teresa Pardo de Cela y Baamonde, casada en primeras nupcias, con el capitán Juan Bernardo Falcón, vecinos de Ribadeo, dotaron 183 misas de aniversario, en la desaparecida Colegiata de Sta. María del Campo de Ribadeo, al otorgar su testamento, el 13 de agosto de 1656, en la villa de Ribadeo, ante el escribano Pedro García Bermúdez (hijo del también escribano de Ribadeo, Pedro García de Redondo, y Dª María Bermúdez de Santiso).
De este matrimonio, no quedó descendencia.
Hola,

encontré este hilo por casualidad, buscando "Juan Bernardo Falconi Ribadeo", y por eso me inscribí.
Juan Bernardo Falcón era natural de Génova, su apellido originario era "Falconi", y fue castellanizado en los documentos. Él fue el capitán que llevó la primera misión capuchina al Reino del Congo (actual Angola) en 1645. El hecho de que era vecino de Ribadeo, lo escribe el prefecto de la misión, el p. Buenaventura de Alessano, en una carta enviada al secretario de Propaganda Fide el 13/3/1645.
Fuente: Mateo de Anguiano, Misiones capuchinas en África. La misión del Congo, p. 31; Monumenta Missionalia Africana, vol. XV, p. 596.

Un saludo,

Salvador
Cerdeña
Santiago Iglesias
Super Foreiro
Super Foreiro
Mensajes: 930
Registrado: 09 Jun 2013, 02:50

Re: Falcón

Mensaje por Santiago Iglesias »

Buenas tardes :

Acabo de ver esta entrada.
Muchas gracias, Salvador.

Saludos
RCC
Mozo
Mozo
Mensajes: 31
Registrado: 05 May 2010, 18:12

Re: Falcón

Mensaje por RCC »

En 1728 Jacobo Alonso Falcón, de San Cosme de Oselle (Lugo)( casó con Maria Magdalena Méndez en la iglesia de Santa María Magdalena de Xudán, Lugo. Sus descendientes vivieron en la zona de Labrada y Conforto. Lo apunto por si alguien busca Falcones en Lugo.
Salvador80
Novo
Novo
Mensajes: 2
Registrado: 15 Ene 2019, 17:16

Re: Falcón

Mensaje por Salvador80 »

santiagoi71 escribió: 26 Feb 2019, 20:22 Buenas tardes :

Acabo de ver esta entrada.
Muchas gracias, Salvador.

Saludos
De nada Santiago, encantado de ayudar. Me encantan tanto las genealogías como Galicia, así que es un placer.

Salvador
bank0000cb
Novo
Novo
Mensajes: 1
Registrado: 07 May 2019, 18:17
Contactar:

Re: Falcón

Mensaje por bank0000cb »

Es un apellido muy bonito.


Reseñador en Finaliza
Responder